________________
મે, ૨૦૧૫
પ્રબુદ્ધ જીવન
| ૧૧.
શરીફની આયાતોમાંથી જે આયાતો વહાવીરાભએ કાવનાતાપ્યાની રવો તા.
તે મહાવીર પ્રભુએ કેવલજ્ઞાન પામ્યા પછી દલો તપ કર્યો? જેટલો છે. જ્યારે અમે ટ્રાન્સપ્લાંટ અન્ય ધર્મ પ્રતિ સહિષ્ણુતા દાખવે સવાલ : મહાવીર પ્રભુએ ૪૨ વર્ષની ઉંમરે કેવલજ્ઞાન પામ્યા
માટે આપેલા કોર્નિયામાં ૧૫ થી છે તેને સમર્થન આપતા રહ્યા છે. પછી ૩૦ વર્ષ દરમ્યાન કેટલો તપ કર્યો ?
૨૦ ટકા જેટલા મુસ્લિમ દર્દીઓનો પણ જો ઈસ્લામને કટ્ટરપંથીઓની | જવાબ : દીક્ષા લીધા પછી સાડાબાર વર્ષ સુધી ધોર તપ કરનારા
સમાવેશ થાય છે. આના મુખ્ય અસરમાંથી બહાર લાવવો હોય તો પરમાત્માએ માત્ર ઠામ ચોવિહારથી ૩૪૯ દિવસ એકાસણ કરીને
કારણોમાં મોલવીઓ એ એવી ઈસ્લામના આ સૌમ્ય (moderate) આહાર વાપર્યો છે પણ તપ-જપ-અનુષ્ઠાન કેવલજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ માટે |
માન્યતા ફેલાવી છે કે મૃત્યુ પછી કે ઉદારમતવાદી (liberal) થાય છે. કેવલજ્ઞાન પામ્યા પછી અનુષ્ઠાન કરવાની જરૂર રહેતી નથી
અલ્લાહના દરબારમાં પહોંચતી અનુયાયીઓએ સંગઠિત થઈને 1] એટલે પ્રભુ મહાવીર સ્વામીએ અંતિમ દિવસોમાં છઠ કરીને નિર્વાણ |
વેળાએ શરીર અકબંધ હોવું જોઈએ. ખુલ્લા મનથી કુરાને શરીફની,
One does not own his or પામ્યા-એ સિવાય કોઈ તપ કર્યા નથી. પ્રતિદિન આહાર વાપરતા પરસ્પર વિરોધાભાષી આયાતોની |
her parts of the body like ' હતા. (શ્રી ભગવતી સૂત્ર પ્રમાણે) વિસ્તારથી ચર્ચા કરી અને આમાંથી
eyes, kidney etc; therefore
he cannot gift it to anyone. રસ્તો કઈ રીતે નીકળી શકે તે સૂચવવું જરૂરી છે. દરેક ધર્મગ્રંથો પછી તે It is unlawful to take our cornea from a donated eye કુરાન હોય કે ગીતા હોય કે બાઈબલ હોય કે આપણા જૈન ધર્મના and transplant in the eye of other person and Allah ગ્રંથો હોય તે ઉમદા આશયથી માનવજાતના ઉત્થાન માટે લખાયા કે (Subhana Wa Talala) Knows Best' સંકલન થયા હશે તે નિઃશંક છે પણ સાથે સાથે એ સત્ય પણ સ્વીકારવું વર્ણવ્યવસ્થાને ગીતા દ્વારા સમર્થન રહ્યું કે આ ધર્મગ્રંથો જે સમયે લખાયા હશે તે સમયની લોકોની હિંદુ સમાજમાં ગીતાનું એક ધર્મગ્રંથ તરીકે અનેરું સ્થાન છે. ગીતાનો રહેણીકરણી, રીત-રિવાજ અને જે સ્તર ઉપર વિજ્ઞાનનું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્મયોગ, ભક્તિયોગ વગેરેનો ઉપદેશ અને તેનું વાંચન એ એક અનેરો થયું હશે તેને અનુરૂપ તેમાં ઉપદેશો અપાયા છે જેનું સમય જતા બદલાતી લહાવો છે અને વાંચન વખતે આપણે એક વૈચારિક રીતે ઉચ્ચ સ્તરની જીવનશૈલી સાથે પુનઃસંકલન કરવું જરૂરી છે. કમનસીબે મોટા ભાગના લાગણી અનુભવીએ છીએ પણ આજ ગીતાના અઢારમાં અધ્યાયની અનુયાયીઓએ પોતાના ધર્મગ્રંથોમાં જે લખાયું હોય છે તેને બ્રહ્મવાક્ય ૪૧,૪૨,૪૩,૪૪,૪૫,૪૬ અને ૪૭ ની ગાથાઓમાં (verses) (ultimate truth) તરીકે સ્વીકારી લીધું છે અને આ ગ્રંથિમાંથી બહાર નીચે મુજબ જણાવ્યું છે. નથી આવી શક્યા. આમ થવામાં આપણા ધર્મગુરુઓનો પણ મોટો ब्राह्मणक्षत्रियविशां शुद्राणां च परंतप । ફાળો છે. ધનવંતભાઈ લખે છે કે “જે ધર્મ વર્તમાન સાથે તાલ મિલાવે મffખ પ્રવિમiાનિ સ્વપાવUપવૈકુળ: TI૪૬ / છે તે જ ગતિ કરી શકે છે, એ જ જીવંત રહે છે. આ કાર્યથી ધર્મગ્રંથનો છે પરંતપ ! બ્રાહ્મણ, ક્ષત્રિય, વૈશ્ય અને શુદ્રોનાં કર્મ. પોતપોતાના અનાદર થાય છે એવો સંકૂચિત વિચાર ન કરતા આ પ્રક્રિયા ધર્મને સ્વાભાવિક ગુણોના અનુસાર જુદાં જુદાં વિભાજિત કરવામાં આવ્યા તાજો રાખે છે એવું વિચારવું એ પ્રજ્ઞા અને હૃદયની વિશાળતાનું પ્રતીક છે. ૪૧ છે.” જેમ વિજ્ઞાનમાં સંશોધન થતું રહ્યું છે અને આપણે પ્રગતિ કરતા ગાથા ૪૧: The duties of Brahmin, Kshatriya, Vaishya, રહ્યા છીએ તેવી જ રીતે આપણા ધર્મગ્રંથોમાં પણ સંશોધન કરવાની as also of Shudra are determined by properties that એટલી જ બલ્ક તેનાથી વધારે આવશ્યકતા છે. પણ હકીકતમાં દરેક are
are born out of their nature.'
शमो दमस्तपः शौचं क्षान्तिरार्जवमेव च । ધર્મ અને સમાજનો મોટો વર્ગ (બહુધા ધર્મગુરુઓના પ્રભાવ હેઠળ)
ज्ञानं विज्ञानमास्तिक्यं ब्रह्मकर्म स्वभावजम् ।।४२।। આ પરિવર્તન સ્વીકારવા કે સંશોધન કરવા તૈયાર નથી. જો આપણે આ પરિવર્તન સ્વીકારીએ તો દરેક ધર્મ વચ્ચે સહિષ્ણુતા અને અંદરો
શમ, દમ, તપ, પવિત્રતા, શાંતિ, સરલતા, જ્ઞાન, વિજ્ઞાન અને
આસ્તિકતા, એ બ્રાહ્મણોનાં સ્વાભાવિક કર્મ છે. ૪૨ અંદરની ગેરસમજ પણ દૂર થઈ શકે. જ્યારે ધર્મનું નામ આવે ત્યારે
OLLAL 82: Self-restraint, subduing of the sense, inબુદ્ધિ કે લોજીકનો ઝાઝો અવકાશ રહેતો નથી અને આ હકીકત વત્તે
nocence, mercy, uprightness, piety, true knowledge and ઓછે અંશે દરેક ધર્મના અનુયાયીઓને લાગુ પડે છે.
direct perception of divinity are the Brahmins provinceઆજે અન્ય ધર્મો કરતાં ઈસ્લામ ધર્મમાં રૂઢિચુસ્ત મૌલવીઓની મુસ્લિમ સમાજમાં પકડ ઘણી મજબૂત છે. હું ચક્ષુદાનની પ્રવૃત્તિમાં શૌર્ય તેનો ધૃતિદ્રાક્ષ્ય યુદ્ધે રાણપતાયન સક્રિય રસ લઈ રહ્યો છું. છેલ્લા વીસ વર્ષમાં અમારી ચક્ષુબેંક જોડે નમીવર પાવઠ્ઠ ક્ષાત્રે #ર્મ સ્વભાવગમ્ II૪રૂ I સંકળાયેલા મુંબઈના વિવિધ ચક્ષુદાન કેન્દ્રો દ્વારા ૩૪,૦૦૦ જેટલા શૂરતા, તેજસ્વીતા, ધૈર્ય, દક્ષતા, યુદ્ધમાંથી ન ભાગવું, દાન અને ચક્ષુ પ્રાપ્ત થયા છે પણ તેમાં મુસ્લિમ સમાજનો ફાળો લગભગ નહીવત્ નિઃસ્વાર્થ ભાવે રક્ષણ (ઈશ્વરી પ્રભાવ) એ ક્ષત્રિયોનાં સ્વાભાવિક કર્મ
