Book Title: Prabuddha Jivan 2014 10 Jain Tirth Vandan ane Shilp Sthapatya Visheshank
Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
View full book text
________________
જૈત તે
છે
પૃષ્ટ ૮૬ : પ્રબુદ્ધ જીવન જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ઑક્ટોબર ૨૦૧૪
તેષાંક
સામૂહિક તીર્થયાત્રાના અા અંગિયાર દશ્યો ક્યારે બદલાશે?
'T મુનિશ્રી પ્રશમરતિ વિજયજી મહારાજ
[ ‘સાધુ તો ચલતા ભલા' ભાગ ૧-૨, પુસ્તકમાં મુનિશ્રીએ પ્રાસાદિક ગદ્યમાં યાત્રાના અનુભવો આલેખ્યા છે. “પોષ સુદ ૧૩' પુસ્તકમાં ગુરુવર્ય શ્રી રામચંદ્રસૂરિશ્વજી મહારાજનું જીવન ચરિત્ર આલેખ્યું છે. “આનંદઘનજી અષ્ટપદી' અને બીજા પણ અનેક પુસ્તકો એમની કલમમાંથી પ્રાપ્ત થયા છે. આ લેખમાં એમણે સામૂહિક યાત્રામાં થતી આશાતના દૂર કરવાના સૂચનો ઘણા પ્રેમથી કર્યા છે. મુનિશ્રીનું લક્ષ યાત્રામાં થતા આશાતનાનું નિવારણ કરવાનું છે. ]
ભાગદોડ મચાવતા કર્મચારીઓ ઘણો બધો સામાન ઉતારવા વારંવાર ચાલતી રહે છે. આત્મચિંતનના સ્થાનોમાં હોવી જોઈતી રે મેંડે છે. તેઓ શિસ્તમાં માને છે, જયણામાં નહીં. તેમને સૂચનાઓનું સાત્ત્વિકતા, આ લાઉડ બની જતા સ્પીકરો દ્વારા હાથ બહાર જતી રે પાલન કરવાનું હોય છે. તેઓ ખુલ્લી જગયામાં અથવા મેઇન હૉલમાં રહે છે. આ છે ચોથું દૃશ્ય.
બધો સામાન પાથરી દે છે : બેગ્સ, બોક્સીસ, સૂટકેસીસ અને રસોડામાં પાંચ પક્વાન, પાંચ ફરસાણ અને અન્ય વાનગીઓ ( નાનીમોટી થેલીઓ, આ રીતે પથરાયેલો સામાન મોટે ભાગે તીર્થના બની જાય છે. ભક્તિની દૃષ્ટિએ આ ઉત્તમ સુવિધા છે. સાથે સાથે
મુખ્ય દેરાસરની સામે જ ખડકાતો હોય છે. આ છે આજની હોવી જોઈતી જૈન આહાર-મર્યાદાનો અભાવ તો દુવિધા છે. ? હું તીર્થયાત્રાનું પ્રથમ દૃષ્ય.
દેરાસરના ઓટલે ડીશ લઈને બેસી જવું, એંઠા મોઢે અને એંઠા હાથ ધર્મશાળાની રૂમના દરવાજા, જૂના સ્ટીકરો જ્યાં લાગ્યા હોય લઈ દેરાસરમાં આંટો મારી લેવો, આમાં કોઈ પ્રોબ્લેમ માનવામાં હું શું છે ત્યાં નવા સ્ટીકર્સ ચીપકી જાય છે. પોતાના ઘરના કે બંગલાના આવતો નથી. આઈસ્ક્રીમ, અનાવશ્યક મુખવાસો અને કોલ્ડ ડ્રીંક્સની શુ ૬ દરવાજા સુંદર, સ્વચ્છ અને સ્ટીકર
વ્યવસ્થા વસ્તુતઃ દોષિત અવસ્થાનું છુ ૬ વિહોણા રાખવામાં માહેર એવા તીર્થમાં આવીને મન: પ્રસન્નતાનેતિ સૂત્ર સાકાર જ સર્જન કરે છે. આ છે પાંચમું છે યાત્રાળુઓ માટે ધર્મશાળાના થવું જોઈએ તેને બદલે મન: સંન્નિષ્ટતાપ્તિ થાય છે.
દૃશ્ય. ત$ દરવાજાઓ પર જે સ્ટીકર્સ લાગે
તીર્થના મૂળનાયકનો પ્રક્ષાલ * છે તે તીર્થની સુંદરતાનો નાશ કરે છે. મોંઘાદાટ દરવાજા અને નિયત સમયે શરૂ થાય છે તેમ જ ચંદનપૂજા નિયત સમયે બંધ થઈ છે કું મોંઘાદાટ રંગરોગાનનો દાટ વળી જાય છે આ સ્ટીકર્સ દ્વારા. આ જાય છે. આ બે મર્યાદા બદલવાની કોશિશ થતી રહે છે. પાંચસો કે હું બીજું દ્રશ્ય.
હજાર યાત્રાળુ માટે તીર્થને આગ્રહપૂર્વક કહેવામાં આવે છે કે ટાઈમ ૬ પછી એક સાથે યાત્રાળુઓ આવી પહોંચે છે. શાંત અને પ્રસન્ન બદલો. ટાઈમ બદલાય છે. તીર્થની સમયમર્યાદા તૂટે છે. સૌ રાજી છે વાતાવરણ કોલાહલથી ભરાઈ જાય છે. સૌ બૂમાબૂમ કરી શકે છે. થાય છે કે બધાયને લાભ મળી ગયો. કોઈ સમજતું નથી કે બધાયને ૬ રેલવે સ્ટેશન જેવો અવિરત ગણગણાટનો અનિવાર્ય. તીર્થભૂમિ દોષ લાગી ગયો. આ છે છઠું દૃશ્ય. [ પર પગ મૂકયો ત્યારથી થવું જોઈએ તે નિશ્તિહીનું પાલન ક્યાંય થાળીમાં આવશ્યકતા કરતાં વધારે ફૂલો અને વાટકીમાં જરૂર શું કશે જોવા મળતું નથી. નહાયા પછી તીર્થયાત્રાની શરૂઆત થશે કરતાં વધુ કેસરચંદન લઈ લીધા બાદ જે વધ્યું તે ગમે ત્યાં મૂકી ૬ ૧૪ એવી સમજૂતી છે. નહાયા નહીં ત્યાર સુધી તો બધો જ કોલાહલ દેવાની વૃત્તિનું શું કરવું? વ્યવસ્થા સાચવવા માટે આવ્યા છીએ કે 2 સત્તાવાર છે. જે ન દેખાય, જે ન મળે તેના નામનો વારંવાર મહા વ્યવસ્થા વેરવિખેર કરવા, તે સમજાતું નથી. પોતાની અનુકૂળતા હું ઉચ્ચાર તો જાણે, કર્તવ્ય જ ગણાય. તીર્થભૂમિમાં શાંતિ જાળવવાની મુજબ મંદિરજીમાં સામગ્રીનો ઉપયોગ થતો રહે છે. પૂજારીઓ અને હું હું સહિયારી જવાબદારીનો, સંપૂર્ણ બહિષ્કાર જરૂર જોવા મળે. આ કર્મચારીઓને પાછળથી જે કામ વધી પડે છે તેની જવાબદારી તો રેં ત્રીજું દશ્ય.
તીર્થની જ ગણી લેવાય છે. માઈક પરની જાહેરાતોથી દેરાસરમાં પણ એકાગ્રતા બનાવવાનું પૂજા પતી ગયા બાદ થાળી, વાટકા, પાટલા, પુસ્તિકા, માળા રે મુશ્કેલ થઈ જાય છે. નાસ્તાનો, જમવાનો, નીકળવાનો સમય, અને અન્ય ઉપકરણને યોગ્ય જગ્યાએ મૂકીને પછી જ મંદિરની બહાર € 3 ફલાણાભાઈનું અર્જન્ટ કામ છે, સંઘપતિ અને લાભાર્થીના નામો નીકળવું આવો નિયમ પાળવામાં આવતો નથી કેમ કે આવો નિયમ ૬ તેમજ તીર્થમાં લાભ લેવા અંગેની સૂચનાઓ વારંવાર, વારંવાર, હોવો જોઈએ તેવું કોઈ વિચારતું જ નથી. વેરાયેલા ચોખા, ઢોળાયેલા ૬ જૈન તીર્થ વંદતા અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક 5 જૈન તીર્થ વંદતા અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક 5 જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક જૈન તીર્થ વંદતા અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક
જૈન તીર્થ વંદના અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક * જૈન તીર્થ વંદની અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક 5 જૈન તીર્થ વંદતા અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક દ ક જૈન તીર્થ વંદની અને શિ0 Q
OF જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિરોષક ક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક 4 જૈન તીર્થ વંદતા અને શિલા સ્થાપત્ય વિશેષાંક છ જૈન તીર્થ વેદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષક દ * જૈન તીર્થ વંદની અને શિલા "
