Prabuddha Jivan 2009 07

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 4

પ્રબુદ્ધ જીવન
જુલાઈ, ૨૦૦૯ આ વ્યવસ્થામાં અનુચિતતા ન જ જણાય. આવા પાદવિહારથી સમાજ ઉન્નતમસ્તક છે. સંત વિનોબાજી લખે છે કે જેને સમાજ ભારતના ખૂણાના ગામોમાં જૈન ધર્મનો સંદેશો પહોંચે છે. તેમજ પ્રચાર પ્રધાન નથી, પણ આચાર પ્રધાન છે. આચાર ખોઈને જનસંપર્કથી જૈનસિદ્ધાંતો અને જૈનજીવન જીવંત રહે છે. હવે જો પ્રચાર કરવો તે ખોટનું કામ છે. પ્રચાર ખોઈને પણ આચાર યંત્ર ચાલિત વાહનનો ઉપયોગ કરનાર સાધુ-સાધ્વીની સંખ્યા વધતી જાળવી રાખવો તે સ્થિતિસ્થાપકતાનો ગુણ હોવાથી તેઓ લાંબા જશે તો આ ખૂણે બેઠેલો જૈન સમાજ જૈન ધર્મના સિદ્ધાંતો અને કાળ સુધી જનસમૂહની સેવા કરી શકે છે.” બીજી આવૃત્તિ પાના તપશ્ચર્યા વગેરેની પ્રેરણાથી વંચિત રહી જશે. ત્યાં કોઈ જૈન સાધુ નંબર-૧૪૪. જશે જ નહિ. પાદવિહારથી જૈન-જૈનેતર સર્વેને જ્ઞાન લાભ મળે સમગ્ર વિશ્વમાં જૈન સાધુ-સાધ્વી પ્રત્યે અઢળક અહોભાવ છે. એ જૈન છે, ઉપરાંત સાધુ જીવનમાં અનેક અનુભવોનો વધારો થાય છે. સાધુ સમાજના શાસ્ત્રઆજ્ઞા પ્રમાણેના આ આચારને કારણે જ.
ત્યાગપ્રધાન જૈન સાધુ-સાધ્વીના આચારના સિદ્ધાંતો અને જૈન શ્રાવક-શ્રાવિકા પોતાના ગુરુ ભગવંતોથી અત્યંત પ્રભાવિત નિયમો “આચારાંગ સૂત્ર'ના બે શ્રુત સ્કંધ, “દશવૈકાલિક સૂત્ર', અને સમર્પિત છે. આ વર્ગની આ શ્રદ્ધા મુગ્ધ અને અહોભાવની અને “છેદ સૂત્રો' અને “પ્રબોધ ટીકા' તેમજ અન્ય ગ્રંથોમાં સ્પષ્ટ કક્ષા સુધીની છે. પરંતુ આધુનિકતા અને પ્રચારને નામે જ્યારે જ્યાં રીતે દર્શાવવામાં આવ્યા છે. આ સર્વે ગ્રંથોનો ઊંડો અભ્યાસ સાધુ આવી સગવડોનો ઉપયોગ થતો જૂએ છે ત્યારે આ વર્ગના મનના જીવન દરમિયાન ફરજિયાત હોઈ, સર્વે જૈન સાધુ સમાજે કર્યો હોય જરૂર ગણગણાટ જાગે છે. આ વર્ગ વડીલોને પ્રશ્નો પૂછે છે અને છે જ; એ પણ પ્રતિજ્ઞા પત્રની જેમ. એ સર્વ સિદ્ધાંતો અને નિયમો સમર્પિત સંસ્કારવાળો આ વર્ગ પોતાના ગુરુ ભગવંતોની વાણીથી પ્રમાણે વર્તમાનમાં સાધુ જીવન કદાચ શક્ય ન હોય, પરંતુ આવી પ્રભાવિત થઈ મોનની ચાદર ઓઢી લે છે, અને મનની શંકાઓને આધુનિકતાને અપનાવવાથી જૈન ધર્મના મૂળ તત્ત્વો અહિંસા અને મનમાં જ ભરી રાખે છે, જે એક દિવસે જરૂર તર્ક પાસે પહોંચી અપરિગ્રહની બાદબાકી થવી તો ન જ જોઈએ.
યોગ્ય નિર્ણય પાસે એને લઈ જવાની છે. એ સમયે આ વર્ગ પરિસ્થિતિ આ સાધનોના ઉપયોગ માટે આ અંશતઃ વર્ગ જૈન ધર્મના પ્રમાણે સમાધાન કરશે અથવા બળવો કરશે અથવા જૈન ધર્મથી સિદ્ધાંતોના પ્રચાર પ્રસારની તેમજ યુવા વર્ગને જૈન ધર્મ પ્રત્યે વિમુખ થઈ જશે. વર્તમાનની “વાહ વાહ' જૈન શાસનના ભવિષ્યને આકર્ષવાની દલીલો કરે છે.
કેટલું ખંડિત કરે છે એની ચિંતા–ચર્ચા કરવાની પણ આજે એટલી અત્યારે મારી સમક્ષ મારા વિદ્વાન મિત્ર હર્ષદ દોશી લિખિત એક જ જરૂર છે. ઉત્તમ પ્રેરણાદાયી જીવન ચરિત્ર ગ્રંથ “સાધુતાનું શિખર અને ભૂતકાળમાં આ પ્રચાર અને અન્ય વ્યવહારિક માર્ગદર્શન માટે માનવતાની મહેંક” ઉપસ્થિત છે. એમાં બિહાર અને ઝારખંડમાં જૈન સાધુ સમાજમાં યતિ-જાતિ પ્રથા હતી, જેઓ વાહનનો ઉપયોગ વિહરતા, સાધુ જીવનના સંપૂર્ણ સિદ્ધાંતોનું આચરણ કરી એ કરતા પરંતુ એ વર્ગ પ્રત્યે પણ જૈન શ્રાવકોની અહો ભક્તિને કારણે પ્રદેશના આદિવાસીઓની આશ્ચર્ય પમાડે એવી સેવા કરતા પરમ આ યતિ-જતિ સમાજ રાજાશાહી સગવડોવાળો બની ગયો. ત્યારનો દાર્શનિક પૂજ્ય શ્રી જયંતમુનિજીની પાવન જીવનકથાના પ્રસંગો જૈન યુવા સમાજ જાગ્યો અને પરિણામે વર્તમાનમાં આ વર્ગ દૃશ્યમાન છે. પોતાના વિહાર દરમિયાન એઓશ્રી એક વખત વિનોબાજીને થતો નથી. મળ્યા હતા, ત્યારે જૈનધર્મ વિશે
વિશ્વ કલ્યાણ માટે જેન પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા આચાર્ય વિનોબાજી સાથે ચર્ચા
સિદ્ધાંતોનો પ્રચાર કરવો એ કરતા વિનોબાજીએ એ સમયે જેન | સંઘના ઉપક્રમે સેવંતીલાલ કાંતિલાલ ટ્રસ્ટના સૌજન્યથી પ્રત્યેક જેનનું કર્તવ્ય છે. એ માટે સાધુ માટે ઉચ્ચારેલા શબ્દો અહીં | યોજાતી પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળા રવિવાર તા. ૧૬-૮-૨૦૦૯| તેરા પંથમાં શ્રમણી વગેનો ઉગમ યથાતથ પ્રસ્તુત કરું છું: | થી રવિવાર તા. ૨૩-૮-૨૦૦૯ સુધી એમ આઠ દિવસ માટે |
થયો. જેમને જૈન શાસ્ત્રોનું ઊંડું ‘ગોરવશાળી પરંપરા : | યોજાશે.
અધ્યયન કરી ત્રણ મહાવ્રતનું જેનો અને જેન સંતો એ
સંપૂર્ણ પાલન કરીને, આ પ્રચાર વ્યાખ્યાનમાળા સ્થળ : પાટકર હૉલ, ન્યૂ મરીન લાઈન્સ, પોતાની પરંપરા જાળવી રાખી
માટે જ વાહનોનો ઉપયોગ ચર્ચગેટ, મુંબઈ-૪૦૦ ૦૨૦. રોજ ૭-૩૦ વાગે ભક્તિસંગીત છે. સેવા કરતા હોવા છતાં |
કરવાની અનુમતિ મળી. આજે અને બધા પ્રત્યે કરુણાના અને ૮-૩૦ થી ૧૦-૧૫સુધી બે વ્યાખ્યાનો યોજાશે.
ભારત તેમજ વિશ્વના અનેક ભાવ હોવા છતાં, તેમણે | સર્વને પધારવા નિમંત્રણ છે.
દેશોમાં પહોંચી આ શ્રમણી વર્ગ સાધુઓની સર્વોપરિતા ટકાવી
મંત્રીઓ, જૈન સિદ્ધાંત અને આચારનો રાખી છે તેના કારણે જેને
પ્રચાર કરી જૈન શાસનને ધબકતું