________________
જુલાઈ, ૨૦૦૯
પ્રબુદ્ધ જીવન
૨ ૫
આત્મજાગૃતિ વર્તે છે. અથવા સાધકને પાંચ ઈન્દ્રિયોના વિષયોમાં વહે છે એવું અપેક્ષાએ કહી શકાય. અથવા દ્રવ્યકર્મોનું નિમિત્ત પામી ઉદાસીનતા વર્તે છે. અર્થાત્ તેમાં તે તન્મય થતો નથી. આમ ભાવકર્મોનું સર્જન થાય છે, જેને કૃપાળુદેવ નીચેની ગાથામાં સાધકથી પૂર્વકૃત કર્મોના ઉદય વખતે અવલંબનરૂપ જાગૃતિ વર્તતી પ્રકાશિત કરે છે. (આત્મ સિદ્ધિ) હોવાથી ક્રમશઃ ચારિત્ર્યમોહ ક્ષીણ થતો જાય છે. આવી દશામાં “ચેતન જો નિજ ભાનમાં, કર્તા આપ સ્વભાવ; અપેક્ષાએ કહી શકાય કે અંતરઆત્મા નિર્મળ નિજભાવનો કર્તા છે. વર્ત નહિ નિજ ભાનમાં, કર્તા કર્મ-પ્રભાવ. ...૭૮ અને તેના પરિણામમાં આત્મિકગુણો આવરણ રહિત થયા કરે છે. ભાવકર્મ નિજ કલ્પના, માટે ચેતનરૂપ; ૨. પરમાત્મ દશા
જીવવીર્યની ફુરણા, ગ્રહણ કરે જડધૂપ. ...૮૨ અહંત (દેહધારી) અને સિદ્ધ ભગવંતોને સંપૂર્ણ પરમાત્મદશા
શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી રચિત આત્મસિદ્ધિવર્તે છે, એટલે તેઓના સઘળા (નિર્મળ) આત્મિકગુણો સહજપણે
* * * પરિણમન પામે છે. આવા પરિણમનમાં તેઓને કાયમી સહજાનંદ ૫૬૩, આનંદવન સોસાયટી, ન્યુ સમા રોડ, કે અનંતઆનંદ વર્તે છે, જે અકૃત, એકાંતિક, આત્યંતિક, અક્રિય, વડોદરા-૩૯૦૦૦૮. ફોન : (૦૨૬૫) ૩૨૪૫૪૩૯ અનુપચરિત, સ્વાધીન, સહજ, અપ્રયાસ, નિદ્ધ ઈત્યાદિ છે. આવા ગુણો અને તેનું પરિણમન નિરપેક્ષ અને વચનાતીત છે, માટે
| સર્જન-સ્વાગત (અનુસંધાન પૃષ્ઠ ૨૭થી ચાલુ) કોઈપણ વિકલ્પ કે અપેક્ષા ભેદે વર્ણન કરવું લગભગ અશક્યવત્ આંતરરાષ્ટ્રીય ક્ષેત્રે ‘નાસા'નું નામ બહુ જાણીતું છે. અંતરીક્ષમાં પણ છે. આવી પરમાત્મદશામાં વ્યવહારથી કહી શકાય કે નિર્મળ નાસા નામની તકતી લાગી ગઈ છે. આપણે ત્યાં નાસા એટલે સૂર્યકાંત આત્મિકગુણો કારણ છે અને તેના પરિણમનમાં સહજાનંદ કે પરીખનું માનસ સંતાન. આ સંસ્થાએ ઈ. સ. ૧૯૮૮ થી ગુજરાતની ગરિમાને અનંત આનંદ વર્તે છે.
છાજે એવું અને મહાત્મા ગાંધીનો આત્મા રાજીપો અનુભવે એવું સેવાકાર્ય ૩. જીવાત્મ કે બહિરાત્મદશા
કરી રહ્યું છે. સૂર્યકાન્ત પરીખ આધુનિક ગુજરાતના સમર્થ શૌચ-પુરુષ છે. પૂર્વકૃત કર્મના વિપાકરૂપે જીવને ધૂળ, સૂક્ષ્મ અને વાણીના
આ પુસ્તિકામાં સૂર્યકાંત પરીખનું ‘ટૉઈલેટ ચિંતન' રજૂ થયું છે. ટૉઈલેટને
તેઓ ‘સિત્તેર ટકા ભારતીઓનું સપનું' ગણાવી આજની વરવી વાસ્તવિકતાનું સંજોગો પ્રાપ્ત થાય છે, ત્યારે તેનાથી જોવા-જાણવાદિનું કાર્ય
અભ્યાસપૂર્ણ ચિંતન રજૂ કરે છે. થાય છે. આવું કાર્ય જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય અને વીર્યંતરાય
સૂર્યકાંત પરીખ કેટલાંક માર્મિક સવાલો ઊભા કરી વાચકને વિચારતો કર્મ-પ્રકૃતિના ક્ષયોપશમ પ્રમાણે થાય છે. રાગદ્વેષ અને અજ્ઞાનવશ
કરી મૂકે છે. જીવને અલ્પ માત્રામાં દર્શન અને જ્ઞાનગુણ તેમ જ સહાયક વીર્યગુણ છેલ્લા દાયકામાં માનવ જીવનને સુધારવા માટે જે વ્યવસ્થાઓ જીવનના પ્રગટીકરણ થયેલો હોય છે, જેના ઉપયોગથી જોવા-જાણવાદિ ભાગરૂપ બની ગઈ તેમાં ટૉઈલેટનું સ્થાન છે. એ ટૉઈલેટ માનવ સ્વાસ્થ કાર્યમાં સ્વાનુભવ કે “સ્વ' સંવેદન વર્તે છે. બાકીના વિભાગમાં માટેનું સાધન હોય તો તે સમાનતા તરફ લઈ જનાર સાધન પુરવાર થશે (જેના ઉપર કર્મરૂપ આવરણો છે) તેને મિથ્યાત્વ સહિતનું જ્ઞાન ખરું? જ્યારે અનેક લોકો વિજ્ઞાન-ટેકનોલોજીને કારણે સુવિધાઓ મેળવતા વર્તે છે, જેને અજ્ઞાન કહેવામાં આવે છે. (કુમતિ, કશ્રત અન વિભંગ થયા છે ત્યારે તેવા સુખી-સંપન્ન લોકો ટૉઈલેટની બાબતમાં વંચિત રહેલા જ્ઞાન). આવા વિભાગમાં જીવાત્માને દર્શનમોહથી પાંચ ઈન્દ્રિયોના લોકો માટે હમદર્દી ધરાવે છે ખરા ?' વિષયોમાં સામાન્યપણે તન્મયતા વર્તે છે. આવી પ્રક્રિયામાં બી-૪૨, દયાનંદ સોસાયટી, એ-૧૦૪, ગોકુલ-ધામ, ગોરેગામ (ઈસ્ટ), મુંબઈવીર્યગુણની પ્રવૃત્તિ વિપરીતપણે કાષાયિક ભાવોમાં તદ-અનયાયી ૪૦૦૦૬૩. ફોન નં. : (022) 22923754 થઈ વર્તે છે. આવા વીર્યગુણને બાલ-બાધક વીર્ય કે અનભિસંધિ ( ડૉ. રમણલાલ ચી. શાહના ગ્રંથો હિન્દી ભાષામાં વીર્ય કહેવામાં આવે છે. આવી દશામાં જીવાત્માના આત્મપ્રદેશો
રુપ માણક ભશાલી ચેરિટેબલ ટ્રસ્ટ દ્વારા ડૉ. રમણલાલ ચી. કંપાયમાન થાય છે અને તે કર્મરૂપ પૌદ્ગલિક વર્ગણાઓનું ખેંચાણ
શાહના બે ગ્રંથો કરે છે, જેને વ્યવહારદૃષ્ટિએ ભાવકર્મોનું સર્જન કહેવાય છે. અથવા
(૧) નૈન ધર્મન અજ્ઞાનદશામાં જીવને દ્રવ્યકર્મના વિપાક સમયે રાગાદિ ભાવો થાય
(૨) નેન માવાર વર્ણન છે, જે છેવટે દ્રવ્યકર્મોમાં સંચિત થઈ જ્ઞાનદર્શનાદિ ગુણોને
આ ગ્રંથોનો હિંદી ભાષામાં અનુવાદ થઈ ચૂક્યો છે. બન્ને ગ્રંથનું આચ્છાદિત કરે છે. આમ કર્મબંધ અને કર્મ નિર્જરાની પરંપરા ચાલ્યા
સંપાદન ડૉ. જિતેન્દ્ર શાહે કર્યું છે. કરતી હોવાથી જીવાત્મા ચારગતિરૂપ ભવભ્રમણ કરે છે. ટૂંકમાં
આ બન્ને ગ્રંથોનું પ્રકાશન શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ યોજિત જીવાત્મા વ્યવહારદૃષ્ટિએ જ્ઞાનાવરણાદિ દ્રવ્યકર્મો, રાગાદિ ભાવકર્મા
પર્યુષણ વ્યાખ્યાનમાળામાં થશે. અને શરીરાદિનોકર્મનો કર્તા-ભોકતા કહેવાય છે. આવા કર્તૃત્વમાં ||
મેનેજર મિથ્યાત્વ સહિતનું જ્ઞાન અને બાલ-બાધક વીર્યનો નિમિત્તરૂપે સ્રોત
