________________
૧૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
જુલાઈ, ૨૦૦૯ રીચ બટ ધ પિપલ આર પુઅર.' જ્યારે ભારત માટે કહ્યું કે “ધ કન્ટ્રી કહું છું કે આપણા વડાપ્રધાન અટલ બિહારીજી જેવો કોઈપણ કર્મઠ, ઈઝ પુઅર, બટ ધ પિપલ આર રીચ.” એ પછી તેણે પ્રગતિના આપેલા પ્રામાણિક ને દૃષ્ટિવંત નેતા તમને અન્યત્ર જોવા નહીં મળે. ભારત આંકડાની શ્રદ્ધેયતાની વાત કરીને જો એ આંકડા આપવામાં ભાગ્યશાળી છે કે એને અટલજી જેવા વડાપ્રધાન ને કલામ જેવા અમેરિકાની કોઈ પણ કામગીરી હોય તો તો એ આંકડા સાવ ખોટા રાષ્ટ્રપતિ-બે કુંવારા ને રાષ્ટ્રીય કક્ષાના નેતાઓ પ્રાપ્ત થયા છે.” સમજવા...ભારત વારંવાર ભાષણોમાં દુનિયાની બે મોટામાં મોટી એના ગયા બાદ હું ફરી પાછો ચીનનો વિચાર કરવા લાગ્યો...ત્યાં લોકશાહીઓમાં પોતાની સાથે અમેરિકાને ગણાવે છે પણ તો તા. ૨-૧૦-૨૦૦૩ના “ગુજરાત સમાચાર'ના “કાયદો અને અમેરિકામાં ભારત જેવી લોકશાહી છે જ નહીં. ત્યાં તો મિલિટરી સમાજ' નામના કોલમમાં શ્રી ચીનુભાઈ ર. શાહનો લેખ વાંચવા ડેમોક્રસી છે. અમેરિકા જેવો ઉધાર દેશ આખી દુનિયામાં બીજો મળ્યો. જેનું શીર્ષક હતું: “ભોતિક ક્ષેત્રે આગળ હોવા છતાં એક્કય નથી. એની આર્થિક કરોડરજજુ છે એના ધમધોકાર ચાલતા વ્યક્તિ સ્વાતંત્ર્ય જેવી મૂળભૂત બાબતમાં ચીન ઘણું જ પાછળ’–વાંચી શસ્ત્રોનાં કારખાનાં, બે દેશોને નિરંતર લડાવી લોકશાહીની વાતો મને મારા ભત્રીજાનાં વિધાન સાચાં લાગ્યાં...શ્રી શાહે તો લેખના કરનાર દેશ એની ઈકોનોમી' તર રાખે છે. વિશ્વભરની જમાદારી અંતમાં એવું વિધાન કર્યું છે કે આ બાબતમાં દરેક ભારતીયને કરતા દેશને તમો લોકશાહી દેશ કહેશો ? લાદેન જીવે છે, અભિમાન હોવું જોઈએ કે તે ભારતનો નાગરિક છે. રૂસોએ કહેલું: પાકિસ્તાનમાં જ છે તે પ્રિસડેન્ટ બુશ જાણે છે છતાં યે લાચારીથી “ભોજન વિના એક ટંક ચાલશે, પણ વાણીસ્વાતંત્ર્ય વિના ક્ષણભર મિલિટરી ડીરેક્ટર જેવા પાકિસ્તાનને પંપાળે છે, જેને કારણે ભારત પણ નહીં ચાલે.” આમ છતાં ચીન આજે “ફેક્ટરી ફ્લોર ઓફ ધ જેવા લોકશાહી દેશને સહન કરવું પડે છે.
વર્લ્ડ' ગણાય છે. હાર્ડવેરમાં દુનિયામાં એનો પ્રથમ નંબર છે. છેલ્લાં ચીનની આર્થિક પ્રગતિની તમે વાત કરી તે શેને આભારી બે દાયકામાં ૬૦૦ બિલિયન અમેરિકન ડોલર જેટલું એનું છે–જાણો છો? ત્યાંની ઘીચ વસ્તી ને એની સસ્તામાં સસ્તી મજૂરી. ઈન્વેસ્ટમેન્ટ' છે. હાલ એનો “ફોરેન રિઝર્વ એક્સચેન્જ' ૩૬૦ આ બાબતમાં કોઈ પણ દેશ એની હરિફાઈ કરી શકશે નહીં. વળી બિલિયન અમેરિકન ડોલર છે. સને ૧૯૭૮માં ચીનની નિકાસ ત્યાંની જેલોમાંના કેદીઓને ખાવા તો આપે છે પણ ખાવાના દશ બિલિયન હતી જે વધીને આજે ૨૬૬ બિલિયન થઈ છે. જ્યારે પ્રમાણમાં ચાર ઘણી મજૂરી કરાવે છે ને ભારતની જેલોમાંના એના પ્રમાણમાં આયાત ૨૪૪ બિલિયન અમેરિકન ડોલર છે. કેદીઓને જે પ્રમાણે વેતન આપવામાં આવે છે ને સુધારા માટે જે સરકાર, કોર્પોરેશન, બેન્કો અને સામ્યવાદી પાર્ટીના સહકારથી પ્રવૃત્તિઓ થાય છે એમાંનું ચીનમાં “કશું ય જોવા ન મળે !' ત્યાં ચીન દિન-પ્રતિદિન પ્રગતિને પંથે આગળ ધપી રહ્યું છે. અને ભારત જેવું વાણી-સ્વાતંત્ર્ય જ ન મળે. બ્રિટન જેવો હેબિયસ કોર્પસ ૨૦૨૦માં ચીનની ઈકોનોમી દસ ટ્રીલીયન અમેરિકન ડોલર થનાર એક્ટ ન મળે...મારી સાથે ચીની મૂળના બે ભાઈઓ ત્યાંની જે વાત છે. મતલબ કે તે આજે વિશ્વનું ચોથું રાષ્ટ્ર છે જે ‘લારજેસ્ટ ઈન્ડસ્ટ્રીયલ કરે છે તેને આધારે હું કહું કે આખી દુનિયામાં ભારત જેવું કશે પાવર' છે ને ઉત્પાદનની બાબતમાં GPDના ૩૫% એને ફાળે સુખ નથી. ને ભારતે કરેલી પ્રગતિનો સાચો ખ્યાલ વિશ્વને નથી.. જાય છે. ચાયનાની GPD આજે આશરે ૧.૨ ટ્રીલીયન અમેરિકન જ્યારે આપણે અણુધડાકા કર્યા ત્યારે વિશ્વ આપણા “અસ્તિત્વની ડોલરની છે જે ભારત કરતાં બમણાથી પણ વિશેષ છે. (ભારતની ને પ્રગતિની નોંધ લીધી. આપણા અનેક પક્ષોની બનેલી લોકશાહી
નોંધ લીધી આપણા અનેક પક્ષોની બનેલી લોકશાહી ૪૫૦ બિલિયન Us ડોલર છે.) સત્તા હાંસલ કરવા માટે એકબીજાની સિદ્ધિઓનું સાચું મૂલ્યાંકન
કન સો વાતની એક વાત. ચીન આપણો પડોશી દેશ છે. ત્યાં કરતી જ નથી...બાકી ગુલામ ભારત ટાંકણીની પણ આયાત કરતું
લોકશાહી હોય કે ન હોય, વાણી સ્વાતંત્ર્ય હોય કે ન હોય...પણ
આપણે આપણી મર્યાદામાં રહીને પણ ભૌતિક ક્ષેત્રે પ્રગતિ કરવાની હતું તે પોંખરણના અણુધડાકા સુધી પહોંચ્યું એ શેને આધારે ? અને કાકા! તમો આપણી બાજુનાં ગામડામાં ફર્યા છો? આ તમારા
બાબતમાં ચીન પાસેથી ઘણું બધું શીખવાનું છે. ભારત-ચીનનો
ઉભયપદી સહકાર વિશ્વની મહાસત્તાવાળા દેશોમાં માનભર્યું સ્થાન વડોદરાના રસ્તાઓ કરતાં પણ સારા રસ્તા ગામડામાં થયા છે.
અપાવી શકે એવી શક્યતાવાળો છે. અમેરિકા, બ્રિટન, ફ્રાન્સ, પાણીની સુવિધાઓ થઈ છે..દાદાગીરી કરીને ગામડાના ખેડૂતો
જર્મની, જાપાન જેવા રાષ્ટ્રો આજે ચીનની અવગણના કરવાની વીજળીનો ગેરકાયદે ઉપયોગ કરી વપરાશના પ્રમાણમાં બીલ ભરતા
સ્થિતિમાં નથી. એકવારનો અફીણીયો દેશ આજે નવીન તાકાત નથી...તમારા સમયમાં તમે ગામડામાં વીજળી જોયેલી? જે લોકો
સાથે વિશ્વને આર્થિક-ક્ષેત્રે પડકારરૂપ બની રહ્યો છે. ભારતે એમાંથી ભારતે પ્રગતિ નથી કરી એમ કહેતા હોય તેમને હૈદ્રાબાદ ને બેંગલોર પદાર્થપાઠ લેવા જેવો છે. મોકલવા જોઈએ. ક્લિન્ટન જેવો ક્લિન્ટન આંધ્રના મુખ્ય પ્રધાન નોંધ : પ્રસ્તુત લેખ અનામી સાહેબે ૨-૧૧-૨૦૦૩માં લખ્યો હતો. ચંદ્રાબાબુ નાયડુનું ભાષણ સાંભળી દંગ થઈ ગયો હતો...આપણા રસિકભાઈ રણજિતભાઈ પટેલ, C/12, નવદીપ એપાર્ટમેન્ટ, સારથિ બંગલોની લોકોને ટીકા કરતાં જ આવડે છે. દોષ જોવાની એમને એક જ સામે, A-1, સ્કૂલ પાસે, મેમનગર, અમદાવાદ-૩૮૦૦૫૨. આંખ છે. કદરદાનીની બીજી આંખ જ નથી, અને કાકા! હું તમને મોબાઈલ : ૯૮૯૮૧૬૯૦૬૯.
