Mahavir Darshan

Author(s): Ramniklal Savla
Publisher: Anandji Kalyanji Pedhi

Page 8

શ્રી મહાવીર દર્શન
(૨) મિથ્યાત્ત્વને પાપનો બાપ કેમ કહે છે ?
(૧) ‘હું પર દ્રવ્યનું કાંઈ કરી શકું' એટલે જગતમાં અનંત પરદ્રવ્ય છે તે સર્વેને પરાધીન માન્યાં અને ‘પર મારૂં કાંઈ કરી શકે’ એટલે પોતાના સ્વભાવને પરાધીન માન્યો-આ માન્યતામાં જગતના અનંત પદાર્થો અને પોતાના અનંત સામર્થ્યવાન સ્વભાવની સ્વાધીનતાનું ખૂન કર્યું, તેથી તેમાં અનંતી હિંસાનું મહાન પાપ આવ્યું.
(૨) જગતના બધા પદાર્થો સ્વાધીન છે તેને બદલે પરાધીન-વિપરીત સ્વરૂપે માન્યા તથા જે પોતાનું સ્વરૂપ નથી તેને પોતાનું સ્વરૂપ માન્યું-એ માન્યતામાં અનંત અસત્ સેવનનું મહાપાપ આવ્યું. સત્ને અસત્ અને અસત્ને સત્ માન્યું એ વિપરીતતા છે.
(૩) પુણ્યનો એક વિકલ્પ કે કોઈપણ પર વસ્તુને જેણે પોતાની માની તેણે ત્રણ કાળની પર વસ્તુને અને વિકારી ભાવોને પોતાનું સ્વરૂપ માનીને અનંતી ચોરીનું મહાન પાપ કર્યું છે. (૪) એક દ્રવ્ય બીજાનું કાંઈપણ કરી શકે એમ માનનારે સ્વદ્રવ્ય-પરદ્રવ્યને ભિન્ન ન રાખતા તે બે વચ્ચે વ્યભિચાર કરી બેમાં એકપણું માન્યું, અને એવા અનંત પરદ્રવ્યો સાથે એકતારૂપ વ્યભિચાર કર્યો તે જ અનંત મૈથુન સેવનનું મહા પાપ છે.
(૫) એક રજકણ પણ પોતાનું નથી છતાં હું તેનું કરી શકું એમ જે માને છે તે પોતાનું માને છે. ત્રણે જગતના જે પણ પદાર્થો છે તે સર્વેને પોતાના માને છે એટલે આ માન્યતામાં અનંત પરિગ્રહનું મહાપાપ આવ્યું.
આ રીતે જગતના સર્વે મહાપાપો એક મિથ્યાત્ત્વમાં જ સમાઈ જાય છે. તેથી જગતનું સૌથી મહાન પાપ મિથ્યાત્ત્વ જ છે અને સમ્યગ્દર્શન થતાં ઉપરના સર્વે મહાપાપોનો અભાવ જ હોય છે. તેથી જગતનો સૌથી પ્રથમ ધર્મ સમ્યકત્ત્વ જ છે.
માટે હે જગતના જીવો ! જો તમે મહાપાપથી બચવા માગતા હો તો મિથ્યાત્ત્વ છોડો, સમ્યક્ત્વ પ્રગટ કરો... તેથી તમારા આત્માનું મહાન કલ્યાણ થશે અને અપૂર્વ એવા સુખની પ્રાપ્તિ થશે. (3) ક્રોધાદિ કષાયની નિશ્ચય વ્યાખ્યા
(૧) ક્રોધઃ આત્મા શુદ્ધ ચિદાનંદમય અખંડ એકરૂપ વસ્તુ છે. તેનો જેને પ્રેમ નથી, રૂચિ નથી તેને પોતાના આત્મા પ્રત્યે ક્રોધ છે.
પુણ્ય-પાપના ભાવો અને દેવ-ગુરૂ-શાસ્ત્ર ઈત્યાદિ પર પદાર્થોની રૂચિ અને સ્વસ્વરૂપની અરૂચિ તે આત્મા પ્રત્યેનો દ્વેષ છે. તે અનંતાનુ બંધી કોધ છે
(૨) માનઃ પુણ્ય-પાપ આદિ પર પદાર્થોમાં અહંબુધ્ધિ થવી તેના સ્વામી થવું એ અનંતાનુબંધી
માન છે.