Mahakavi Shobhanmuni Ane Temni Krutio

Author(s): Himanshuvijay
Publisher: Vijaydharmsuri Jain Granthmala

Page 7

મહાકવિ શાસનમુનિ અને તેમની કૃતિ. શોભન મુનિનું જીવન ભિન્ન ભિન્ન બે પ્રકારના સંસ્કારોથી ઘડાયું
છે-જન્મથી તેમનામાં વૈદિક સંસ્કાર શેભનના પૂર્વજો પિવાયા છે અને દીક્ષા પછીથી જૈન અને તેનું પ્રારં- સંસ્કાએ તેમાં અપૂર્વ સુધારણ કરી ભિક જીવન. નવું તેજ ઉત્પન્ન કર્યું છે. જન્મથી તેઓ
વૈદિક બ્રાહ્મણ હતા. સહુ પહેલાં આપણે તેમના ભાઈ ધનપાળની કૃતિ “તિલકમંજરી” તરફ નજર નાખીશું. મહાકવિ ધનપાળ પિતાનો પરિચય આપતાં તેમાં લખે છે –
મધ્યદેશ કે જેને આજકાલ સંયુક્ત પ્રાંત (યુ. પી. ) કહેવામાં આવે છે, તેમાં આવેલા “સાંકાશ્ય” નગરને રહેવાસી
દેવર્ષિ” બ્રાહ્મણ હતા. તેને પુત્ર “સર્વદેવ” થયે, જે શાસ્ત્રકળા અને ગ્રંથ રચવામાં નિપુણ હતો. આ સર્વદેવને બે પુત્ર થયા, મટે “ધનપાળ” અને નાનો “ભન”. આપણી ચરિત્રનાયક આ જ શેભન છે. ધનપાળના પિતા સર્વદેવ, “ભેજ” ની “ધારા” (ધાર) નગરીમાં આવી રહ્યા હતા. તેમના બંને પુત્રને જન્મ કયાં થે, તેને નકકી ખુલાસો છે કે આપણને મળતું નથી, પણ અનુમાનથી કહી શકાય કે, સર્વદેવ ઘણા વર્ષોથી ધારામાં આવી રહ્યા હશે, આ હિસાબે આ બંને તેમના પુત્રોને જન્મ ધારામાં થયો હોય એમ લાગે છે. જે વખતે રાજા “ભેજ માળવાનું રાજ્ય કરતે હતો તે
વખતની “ધારા” નગરી ઘણી જાહોજલાલીધારાનગરી. વાળી હતી. અનેક વરે, વિદ્વાને અને ધના
લ્યોથી તે નગરી ભી રહી હતી. વિદ્યાના १" आसीद् द्विजन्माऽखिलमध्यदेशे प्रकाशसाकाश्यनिवेशजन्मा।
अलब्ध देवर्षिरिति प्रसिद्धि यो दानवर्षित्वविभूषितोऽपि ॥ ५१ ॥ શલ્લેવપીતી, પુરા: ત્રાંસુ, જે ૨ થી ૨ નિti : तस्य.ऽऽत्मजन्मा समभून्महात्मा, देवः स्वयंभूरिव सर्वदेवः ॥ ५२ ॥"
તિલકમંજરીની પીઠિકા