________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શેભનતુતિ ચતુર્વિશતિકાની ટીકાઓ. ચંદ્રસૂરિ, કીર્તિરાજપાધ્યાય, મહામહાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી વિગેરેની નેમિનિવણ, નેમનાથ મહાકાવ્ય, ઐન્દ્રસ્તુતિ આદિ કૃતિઓ શેભનમુનિકૃત પ્રસ્તુત કૃતિના અનુકરણ અથવા પ્રેરણાનું ફલ છે. ' શોભનસ્તુતિમાં અનેરી સુંદરતા અને ગંભીરતા હોવાથી અનેક આચાર્યો અને કવિઓએ શેખ કે પરોપકારાર્થે તે ઉપર ટીકાઓ બનાવી છે. જેમાંની નવ ટીકા તે આજકાલ જાણતી છે. એનાથી પ્રસ્તુત કૃતિની મહત્તા ગંભીરતા અને પ્રસિદ્ધિ સહેજે સમજી શકાય તેમ છે. તે ટીકાકારોનાં નામે આ છે –
ધનપાલ, જયવિજયજી, રાજ મુનિ, સૌભાગ્યસાગરસૂરિ, કનકકુશલગણિ, સિદ્ધિચંદ્રગણિ, દેવચંદ્ર, અરબસાગર અને એક બીજા અવચેરિકાર પૂર્વાચાર્ય (આમના નામને પત્તો મને નથી).
વીસમી સદીમાં પણ કટર હરમન યાકેબી વિગેરે વિદ્વાનોએ અંગ્રેજી, હિન્દી, ગુજરાતી વિગેરેમાં આનાં ભાષાન્તરે કર્યો છે. છે. હીરાલાલ રસિકદાસ કાપડિયાએ સ્તુતિચતુર્વિશતિકાની અનેક ટીકા સંપાદિત કરી છે. વિક્રમ સં ૧૯૭૫ મા શ્રીમાન અજિતસાગરસૂરિજી મહારાજે પણ “સરલા ” નામની ટીકા તથા ગુજરાતી ભાષાન્તર કરેલ છે. જે થોડા ટાઈમમાં બહાર પડશે.
“ તારણ.” અહીં મહાકવિ શેભન મુનિની જીવનરેખા ટૂંકાણમાં આલેખી છે. તેમને સત્તા સમય ઈસ્વી ૧૧ મી સદીમાં છે. તેઓ જન્મથી બ્રાહ્મણ અને પાછળથી દીક્ષા લઈ જેનશ્રમણ (મુનિ) થયા હતા. રાજા ભેજ સાથે તેમના આખા કુટુંબને ઘણો મીઠો સંબંધ હતો.
શ્રી ભનની સ્તુતિચતુર્વિશતિકાનાં સુંદર તથા છટાવાળાં ભક્તિ ભર્યા કવને કવિઓને પ્રસન્ન કરનારાં છે. જોકે આને વધુ પ્રચાર કરી ગ્રંથકારને પણ ઓળખે એટલું ઈચ્છી આ નિબંધને અહીં જ પૂરે કરું છું.
શ્રી શેભનમુનિની કૃતિનાં વિશિષ્ટ પદ્યો પરિશિષ્ટમાં આપ્યાં છે.
For Private And Personal Use Only
