________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહાકવિ શોભનમુનિ અને તેમની કૃતિ. શોભનના દાદાનું નામ “દેવર્ષિ હતું, જેઓ હેટા
દાની અને પંડિત તથા જાતથી બ્રાહ્મણ હતા. શોભનનું ગૃહસ્થ તેમના પુત્ર “સર્વદેવ થયા, તેઓ વિદ્વાન
કુટુંબ કલાપ્રિય અને મહાકવિ હતા. સર્વદેવ; શોભન
ન મુનિના પિતા થતા હતા. મહાકવિ “ધનપાલ શેભનને માટે ભાઈ હતા. તેમની “સુંદરી” નામના એક બહેન હતી કે જેને માટે કવિ ધનપાળે વિકમ સં. ૧૦૨૯માં “વ૪છીનામHTT” (કેશ) બનાવી છે, એમ તે ગ્રંથની પ્રશસ્તિથી જણાય છે. શોભનનું કુટુંબ લાંબાકાળથી વિદ્યાપ્રેમી તથા યશસ્વી હતું.
શોભનના દાદા “સકાશ્ય નગરના હતા. આ નગર પૂર્વ દેશમાં છે. અત્યારે ફકાબાદ જિલ્લામાં “સંકિસ' નામના ગામથી તે પ્રસિદ્ધ છે. સર્વદેવ વ્યવસાય–આજીવિકા માટે માલવાની રાજધાની ઉજયિની (ઉજજેન)માં આવી રહ્યા હતા. પાછળના સમયમાં જ્યારે જે ધારા (ધાર)માં સ્થિરતા કરવા માંડી ત્યારે તે ધારામાં રહેવા આવ્યા. શેભનમુનિની પ્રસ્તુત કૃતિ બહુ જૂની છે. જેને અને
વૈદિકેમાં યમકાદિ શબ્દાલંકારથી છલકાતી શેભનસ્તુતિ- આટલી જૂની કૃતિઓ બહુ જ ઓછી મળે છે. ચતુર્વિશતિકાની-શેભન સ્તુતિની અસર તે પછીના ઘણા કવિ
ટીકાઓ. વિદ્વાન ઉપર થઈ છે. મહાકવિ વાગભટ, અમર૧ ધવપિતિ પ્રસિદ્ધ છે રાનવર્ષિવિભૂષિsi..
- તિલકમંજરી લેક ૫૧. ૨ અત્યારસુધી મળેલા પ્રાકૃતિકમાં આ જૂનામાં જૂને પ્રાકૃતિકે છે.
૩ જુઓ ઇન્ડિયન હિસ્ટોરિકલ કૉટરલી ઇસ્વીસન ૧૮ર૪ પેજ ૧૪૨. “સિદ્ધહેમચંદશાનુશાસનની લઘુત્તિ” માં એક ઠેકાણે લખ્યું છે કે “ સામ્યઃ પત્રિપુત્રા કાવ્યતર :” (૭–૨–૬) નિજસંપાદિત આવૃત્તિના ૫૬૧ પેજમાં) આનાથી સ્પષ્ટ જણાય છે કે સાકાય છે કે પટનાથી ઉતરતું પણ સમૃદ્ધ નગર હતું, તથા મધ્યદેશમાં પ્રસિદ્ધ હતું,
For Private And Personal Use Only
