Limbdi Gyanbhandarnu Avalokan

Author(s): Punyavijay
Publisher: Punyavijayji

Page 2

૧૮].
જ્ઞાનાંજલિ આંતરિક ઉલ્લાસથી અનેક રાજાઓએ, મંત્રીઓએ તેમ જ ધનાઢયે ગૃહસ્થોએ તપશ્ચર્યાના ઉદ્યાપન નિમિત્ત, વિનાગમિશ્રવણ નિમિત્તે, પોતાના અથવા પોતાના પરલોકવાસી સ્વજનના કલ્યાણ માટે, સાહિત્ય પ્રત્યેની પોતાની અભિરુચિને કારણે અગર તેવા કોઈ પણ શુભ નિમિત્તે નવીન પુસ્તકાદર્શી લખાવીને અથવા પુરાતન જ્ઞાનભંડારે અસ્તવ્યસ્ત થવાને કારણે કેઈ વેચતું હોય તેને વેચાતાં લઈને મોટા મોટા જ્ઞાનભંડારોની સ્થાપના કરી છે અથવા પોતપોતાના શ્રદ્ધેય આચાર્યાદિ મુનિવર્ગને તેવા પુસ્તકસંગ્રહ અધ્યયનાદિ નિમિત્તે ભેટ આપ્યા છે. આ સ્થળે ધ્યાનમાં રહેવું જોઈએ કે સાધારણમાં સાધારણ વ્યક્તિઓએ પોતે અલ્પસંપન્ન હોય છતાં ઉપરોક્ત શુભ નિમિત્તોમાંનું કોઈ પણ નિમિત્ત પ્રાપ્ત થતાં તેઓએ પણ “ટીપે ટીપે સરોવર ભરાય” એ ન્યાયે મહાનમાં મહાન જ્ઞાનભંડારો ઊભા કરવામાં મહત્ત્વપૂર્ણ ફાળો આપે છે. આવા વ્યક્તિગત અલ્પ ફાળા દ્વારા જે કામો થયાં છે, અથવા થાય છે, તેને જે બાદ કરી લઈએ તો સમર્થ વ્યક્તિઓએ કરાવેલ કાર્યોનું માપ સોમાંથી પણ અગર તેથી પણ વધારે બાદ કરતાં જે આવે તેટલું જ થાય. એટલે પ્રમાણમાં નાના સરખા દેખાતા આ ફળાઓની કિંમત પણ જેવી તેવી નથી.
પૂજ્યપાદ શ્રીમાન દેવર્ધિગણિ ક્ષમાશ્રમણે ગ્રંથલેખનનો આરંભ કરાવ્યો ત્યારે અને તે પછી પણ અનેક સમર્થ તેમ જ સાધારણ વ્યક્તિઓએ વિશાળ જ્ઞાનભંડારોની સ્થાપના કરી હશે અથવા કરી છે, તેને લગતાં ઐતિહાસિક સાધનોના અભાવમાં તેમ જ મારા પોતાના તદ્વિષયક ઊંડા અભ્યાસને અભાવે તે ચિરકાલીન ભંડારનો પરિચય ન આપતાં માત્ર તે જ્ઞાનભંડારોની વિશાળતાને ખ્યાલ આવે જમાનામાં અર્થાત્ સત્તરમી અને ખાસ કરીને અઢારમી-ઓગણીસમી સદીમાં અવ્યવસ્થિત રીતે લખાયેલ કેટલાક મંત્ર ભોજપત્ર પર જોવામાં આવે છે.
૩. અહીં જે જે નિમિત્તે પુસ્તક લખાવાતાં તેનાં કેટલાંક પ્રમાણોનો ઉલ્લેખ આગળ ટિપણીમાં સ્વાભાવિક આવશે. અને શેષ નીચે આપવામાં આવે છે— ___ संवत् १८४४ वर्षे मिति भाद्रवा सुदि २ तिथौ लिखितं । पं० ईश्वरसागरगणिना श्रीयोधपुरमध्ये | बंब । मणिहारा अरेराजजी ज्ञानाभिवृद्धये कारिपितं चित्रम् ॥
- હ૭ સૂત્ર સત્ર, લીંaહી. संवत् १३०१ वर्षे कार्तिक शुदि १३ गुरावद्येह सलषणपुरे आगमिकपूज्यश्रीधर्मघोषसुरिशिष्यश्रीयशोभद्रसूरीणामुपदेशेन कुमरसिंहमालूपुत्रिकया जसवीरभार्यया सोलणभगिन्या जालूनामिकया पुत्रराणिगपाल्हरायोः स्वस्य च श्रेयोऽर्थं पाक्षिकवृत्तिपुस्तिका पंडि० पूनापार्थात् ઉતરવપિતા |
–તાડપત્રીય પાક્ષિસૂત્રટીવા, સાંવરી. औपपातिकसूत्र राजप्रश्नीयसू० पु० मंत्रि छाडाकेन गृहीत्वा श्रीभुवनतुङ्गसूरीणां वाचनाय प्रदत्ता । तैः प्रपाट्टलके क्षिप्ता ॥
–તા ત્રીજ, લીંડી. કોઈ કોઈ વાર મુનિઓ પણ શ્રેથે ગ્રંથ લખતા–
संवत् १२११ वर्षे आश्विनवदि १ बुधदिने पूर्वभाद्रपदनाम्नि मूलयोगे तृतीययामे पं० मणिभद्रशिष्येण यशोवीरेण पठनार्थं कर्मक्षयार्थं च लिखितं ।। .....
' –નં. ૨૨e fસત્તરોટિન, સને.