Book Title: Limbdi Gyanbhandarnu Avalokan Author(s): Punyavijay Publisher: Punyavijayji View full book textPage 1
________________ લીંબડી જ્ઞાનભંડારનું અવલોકન* પ્રસ્તુત પુરાતન હસ્તલિખિત જૈન જ્ઞાનભંડારનું અવલોકન લખવા પહેલાં તેવા પ્રાચીન જ્ઞાનભંડારાની સ્થાપના અને તેના રક્ષણને લગતે કેટલેક પરિચય આપવો એ અસ્થાને ન જ ગણાય. જ્ઞાનભંડારોની સ્થાપના પુરાતન હસ્તલિખિત તાડપત્રીય, 1કપડાનાં તેમ જ કાગળનાં પુસ્તકોના અંતમાં દષ્ટિગોચર થતા અનેક નાના-મોટા ઉલેખો તથા આચાર્ય ઉદયપ્રભકૃત ધર્માભ્યદય (વરતુપાલચરિત્ર), પ્રભાવકચરિત્ર, જિનહર્ષકૃત વસ્તુપાલચરિત્ર, કુમારપાલપ્રબંધ, સુકૃતસાગર મહાકાવ્ય, ઉપદેશતરંગિણ આદિ ઐતિહાસિક ચરિત્રગ્રંથો, કુમારપાલરાસ, વસ્તુપાલ-તેજપાલરાસ આદિ ઐતિહાસિક રાસાઓ તેમ જ છૂટક જૂનાં પાનાંઓમાં મળતી વિવિધ નોંધાને આધારે સ્પષ્ટ રીતે જાણી શકાય છે કે દરેક ગચ્છના સમર્થ જ્ઞાનપ્રિય આચાર્યાદિ મુનિવર્ગના ઉપદેશથી કે પોતાના * સદ્દગત પૂ. મુનિ શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજે સંપાદિત કરેલ “લીંબડીના જૈન જ્ઞાનભંડારોની હસ્તલિખિત પ્રતિઓના સચિપત્રને પરિચય-લેખ. - ૧. કપડા ઉપર લખાયેલ પુસ્તક વિરલ જે જોવામાં આવે છે. પાટણના સંધના ભંડારમાં કપડા ઉપર લખેલ બે પુસ્તકો છે, જેમાંનું એક સંવત ૧૪૧૮માં લખેલું ૨૫૮૫ ઈચના કદવાળાં ૯૨ પાનાંનું છે. સામાન્ય ખાદીના કપડાના બે ટુકડાને ચોખાની લહીથી ચોડી તેની બન્ને બાજુએ લહી ચોપડી અકીકના અગર તેવા કોઈ પણ ઘૂંટાથી ઘૂંટી તેના ઉપર લખવામાં આવેલ છે. આ સિવાય અન્ય ભંડારોમાં કવચિત કવચિત તે તે ગામના સંઘે તે તે સમયમાં વિદ્યમાન આચાર્યાદિ ઉપર મોકલાવેલ ચોમાસાની વિજ્ઞપ્તિના તેમ જ સાંવત્સરિક ક્ષમાપનાના સચિત્ર પટે, કર્મગ્રંથનાં યંત્ર, નવપદ-પંચપદની અનાનુપૂર્વી, સૂરિમંત્રાદિના પટે આદિ પણ કપડા ઉપર લખેલ જોવામાં આવે છે. આ સર્વે એકવડા કપડાને ઉપરની જેમ તૈયાર કરી લખેલ હોય છે.' ૨. જેને પુસ્તકે તાડપત્ર, કાગળ અને કપડા ઉપર જ લખાયેલાં મળે છે તે સિવાય ભોજપત્ર, કેળપત્ર આદિ ઉપર લખાયેલ મળતાં નથી; તેમ તેના ઉપર લખાયાને સંભવ પણ નથી. માત્ર યતિઓના Jain Education International For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.orgPage Navigation
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 ... 22
