________________
પરંતુ કર્મને કંઈ બીજુ જ મંજૂર હતું. નાની ઉંમરમાં એમની કાયા રોગગ્રસ્ત બની ગઈ. સારામાં સારો વૈદ્ય પણ ઈલાજ ન કરી શક્યો. એમની અસ્વસ્થતાના કારણે એમના પિતા અને પ્રજાજન ચિંતિત રહેતા હતા. “સમ્યફ પુરૂષાર્થ કરવો અને પછી જે કંઈ પરિણામ આવે તેને સહર્ષ સ્વીકારી લેવું.” પરમાત્માના આ વચન નૃપદેવસિંહએ માનો કે આત્મસાત્ કરી લીધા હોય, એના કારણે એમને એમના શરીરની વિશેષ ચિંતા રહેતી ન હતી. પરંતુ એક દિવસ પરિસ્થિતિ અત્યંત નાજુક બની ગઈ. મૃત્યુની શય્યા પર સૂતેલા નૂપદેવસિંહ એના જીવનની અંતિમ ઘડી ગણવા લાગ્યો. પિતા કુમારપાળ પરિસ્થિતિની ગંભીરતાને સમજી ગયા. એમણે એમના પુત્રની સમાધિને ટકાવવા અને અંતિમ નિર્ધામણા કરવા માટે તરત તેમના ગુરૂ કલિકાલ સર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્યને રાજમહેલમાં બોલાવ્યા. આચાર્યશ્રી પણ નૂપદેવસિંહની અંતિમ અવસ્થા જાણી તરત આવી ગયા. એમને આવતા જોઈ નૃપદેવસિંહ પોતાની શય્યા પર બેઠા અને વિનયપૂર્વક ગુરૂ ભગવંતને ભાવથી વંદન કર્યા આચાર્યશ્રીએ પણ એમના મસ્તક પર હાથ રાખી ધર્મલાભનો આશીર્વાદ આપ્યો. નૂપદેવને જોતાં જ આચાર્યશ્રી જાણી ગયા કે હવે થોડા જ સમયમાં આમનો જીવનદીપ બુઝવા વાળો છે. એટલે ગુરૂદેવે પ્રેમપૂર્વક એના માથા પર હાથ ફેરવી કહ્યું - આચાર્યશ્રી :- “નૂપદેવસિંહ સાવધાન તો છો ને? મન સ્થિર તો છે ને ?” નૃપદેવસિંહે પ્રસન્નતાપૂર્વક કહ્યું - “જી હાં ગુરૂદેવ, પૂર્ણ રૂપથી સાવધાન છું અને મન પણ અરિહંતમાં લીન છે.” આચાર્યશ્રી :- “નૃપદેવ ! વર્ષોથી આ ધરતીને દુર્લભ એવા જીવમિત્ર તથા પ્રભુભક્ત મહારાજા કુમારપાળ તને પિતાના રૂપમાં મળ્યા છે. એટલું મોટું સૌભાગ્ય તને પ્રાપ્ત થયું છે. આ વાતનો આનંદ તારા હૃદયમાં મહસૂસ કરતો રહેજે.” આચાર્યશ્રીની વાત સાંભળતાં જ નૃપદેવસિંહ ચૌધાર આંસુએ રડવા લાગ્યા. નૂપદેવસિંહને આ રીતે રડતા જોઈ આચાર્યશ્રીએ શ્ચર્યચકિત થઈ કહ્યું – “નૃપદેવસિંહ શું વાત છે ? ક્ષત્રિય હોવા છતાં તું રડે છે? શું તને મૃત્યુથી ડર લાગે છે? આ શું? દેવ-ગુરૂની નિરંતર ઉપાસના કરવાવાળા, જીવદયાના પાલક, શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રનું ધ્યાન કરવાવાળા, શ્રી શત્રુંજય તીર્થને હૃદયમાં વસાવવા વાળા એવા વીર નૃપદેવસિંહની આંખોમાં મૃત્યુના સમયે આંસુ હોવા જોઈએ કે આનંદ ?” નૃપદેવસિંહે કહ્યું – “હે ગુરૂદેવ ! આ આંસુ દુ:ખ યા વેદનાના નથી, કે નથી મૃત્યુની ડરના.” આચાર્યશ્રી:- “તો પછી શું વાત છે નૃપદેવ?” નૃપદેવસિંહ:- “ગુરૂદેવ! મારા પિતાજીએ રાજગાદી તો જરૂર પ્રાપ્ત કરી પરંતુ તે કંજૂસ બની ગયા. એમણે મંદિર તો બહુ બનાવ્યા પણ કાં તો લાકડાના કાં તો પત્થરના. મારા મનમાં સતત એક જ
6
