________________
એ હુ લેડ નવિ જાણઈ જે શકડાલ કરેઈ, રાય નંદુ મારવિઉ સિરિયઉ રજિ ઠસહ રાજા નન્દો ન જાનાતિ, શકડાલભ્ય દુર્મતિમ્,
હત્વેને નિજપુત્રાય રાજયમંત—દિસતિ // અર્થાત્ શકડાલની દુર્બુદ્ધિ, નંદરાજા નથી જાણતા. શકડાલ મંત્રી રાજાને મારીને શ્રીયકને રાજય આપી દેશે.
રાજા નંદના કાન સુધી આ વાત પહોંચતા જ એમણે આની તપાસ કરાવી. ત્યારે શકડાલના ઘરે બની રહેલા શસ્ત્રોના વિશે એમને ખબર પડી. આનાથી રાજા મંત્રી ઉપર ક્રોધિત થઈ ગયા. એમણે શકપાલ મંત્રીના સંપૂર્ણ પરિવારને મારી નાખવાનો નિર્ણય લીધો. બીજા દિવસે શકડાલ મંત્રીએ રાજયસભામાં રાજાને પ્રણામ કર્યા ત્યારે રાજાએ મંત્રીથી મોઢું ફેરવી લીધું. અચાનક રાજાના બદલાયેલ વ્યવહારથી મંત્રી બધી પરિસ્થિતિ પામી ગયા. એમણે ઘરે જઈને બધી પરિસ્થિતિથી શ્રીયકને વાકેફ કરતાં કહ્યું કે “આખા પરિવારને નાશ થતો બચાવવાને માટે કાલે જયારે હું રાજાને પ્રણામ કરું ત્યારે તું તલવારથી મારું માથું કાપી દેજે.” આ સાંભળતાં જ શ્રીયક ચોંકી ગયો. એને આ વાતનો અસ્વીકાર કર્યો. ઘણા સમય સુધી ચર્ચા-વિચારણા કરીને શકપાલ મંત્રીએ શ્રીયકને સમજાવતાં કહ્યું કે આત્મબલિદાન વિના રાજાના કોપથી બચવું મુશ્કેલ છે અને આમ પણ તું મારી ઉપર તલવાર ચલાવે તે પહેલા જ હું મુખમાં ઝેર નાંખી દઈશ. માટે તને પિતૃહત્યાનું પાપ પણ નહીં લાગે.” આ પ્રમાણે સમજાવીને શકડાલ મંત્રીએ શ્રીયકને આ કાર્ય કરવા માટે તૈયાર કરી દીધો. બીજા દિવસે શકાલ મંત્રીએ જોવા જ રાજાને પ્રણામ કરવા માટે પોતાનું મસ્તક ઝુકાવ્યું તેવું જ શ્રીયકે એમની ઉપર તલવાર ચલાવી દીધી. મંત્રીશ્વરનું મસ્તક ધડથી અલગ થઈ ગયું. આ જોઈને તુરંત જ આખી રાજયસભામાં હાહાકાર મચી ગયો. રાજાએ શ્રીયકને આવું કામ કરવાનું કારણ પૂછ્યું ત્યારે શ્રીયક દ્વારા સત્ય ઘટના જાણીને રાજાના પશ્ચાતાપનો પાર નહીં રહ્યો. રાજાએ શ્રીયકને આશ્વસ્ત કરીને અંત્યેષ્ટિ ની ક્રિયા કરાવી.
થોડા દિવસો પછી જ્યારે પિતાની મૃત્યુનો શોક થોડો ઓછો થયો ત્યારે રાજાનંદે શ્રીયકની સમક્ષ મંત્રી મુદ્રા ગ્રહણ કરવાનો પ્રસ્તાવ રાખ્યો. શ્રીયકે વિનયપૂર્વક પોતાના જયેષ્ઠ ભ્રાતાને આ પદ આપવાનો આગ્રહ કર્યો. રાજાએ તરત જ કોશા વેશ્યાને ત્યાંથી સ્થૂલિભદ્રને બોલાવ્યા. બાર-બાર વરસ સુધી ઘરની તરફ વળીને પણ ન દેખવાવાળા, તથા પિતાની મૃત્યુથી અનભિજ્ઞ (અજાણ) સ્થૂલિભદ્રને જયારે સચ્ચાઈ બતાવી ત્યારે એમનું મન ખિન્ન થઈ ગયું.
મંત્રી મુદ્રા ગ્રહણ કરવાના વિષયમાં એમણે વિચાર કરીને જવાબ આપવાની આજ્ઞા માંગી. નજીકના બગીચામાં જઈને એમણે વિચાર્યું કે “હું વ્યર્થ કેમ આ રાજય કાર્યભારના બંધનોમાં પડું ? જો મેં મંત્રી મુદ્રા સ્વીકાર કરી લીધી તો હું મારી પ્રિયા કોશાને સમય નહીં આપી શકું.” આ પ્રમાણે
