________________
એક સમય એવો હતો કે રૂપસેનના દર્શન ન થાય તો સુનંદાએ અન્ન-જલ ત્યાગ કરવાની પ્રતિજ્ઞા લીધી હતી. અને આજે છ છ ભવમાં એજ એની મોતનું કારણ બનતી ગઈ. હૃષ્ટ-પૃષ્ટ હિરણનું માંસ પકાવીને લાવવામાં આવ્યું. રાજા અને રાણી ચાવપૂર્વક એના માંસનું ભક્ષણ કરવા લાગ્યા. અત્યાર સુધી તો સુનંદા માત્ર રૂપસેનનીં મૃત્યુનું જ કારણ બનતી રહી. પરંતુ કર્મની વિડંબના તો જુઓ, આજે એજ રૂપસેનની પ્રેમિકા ખૂબ જ ચાવથી એના શરીરના માંસનું સ્વાદ લઈ રહી છે.
ત્યારે ભાગ્યોદયથી પૂર્વકૃત પ્રબલ પુણ્યોદયથી કે એમ કહો કે રૂપસેનની પ્રગતિમાં નિમિત્તરૂપ એવા ત્રિકાલજ્ઞાની બે મુનિ ભગવંતનું એજ ઉદ્યાનમાં પદાર્પણ થયું. રાજા - રાણીને માંસ ભક્ષણ કરતાં દેખીને એમણે મસ્તક ધુણાવ્યું. ત્યારે રાજાએ હાથ જોડીને મુનિ ભગવંતોને પૂછ્યું, ‘“હે મુનિવર ! માંસ ભક્ષણ કરવું એ અમારા કુળનો આચાર છે. આપને અમને ભોજન કરતાં દેખીને મસ્તક ધુણાવ્યું છે. આપ જેવા જ્ઞાનીઓની આ ચેષ્ટા અસાધારણ ન જ હોય, જેરૂર એની પાછળ કોઈ ગંભીર કારણ છે, હે ગુરૂ ભગવંત ! મારી શંકાનું નિવારણ કરો !”
ત્યારે મુનિવર બોલ્યા “રાજન ! માત્ર મનથી કરવામાં આવેલું પાપ પણ કેટલું ભયંકર પરિણામ આપવાવાળું હોય છે. જેને સુનંદાને પ્રાપ્ત કરવા માટે પોતાના છ-છ ભવ બરબાદ કરી દીધા આજે એના જ માંસનું ભક્ષણ તમે લોકો કરી રહ્યા છો. કર્મની વિડંબના તથા વિષયવાસનાની ભયંકરતાનું પ્રત્યક્ષ ઉદાહરણ દેખીને મારું મસ્તક ધુણાઈ ગયું.” આશ્ચર્યચકિત થઈને રાજાએ પૂછ્યું. ‘ગુરૂદેવ ! કયા જીવના સુનંદાની પાછળ છ-છ ભવ બરબાદ થયા? આ માંસ તો હિરણનું છે. મને કંઈ સમજાતું નથી. જરા ખુલીને બતાવવાની કૃપા કરો.” “રાજન ! આ વાત સુનંદા રાણીના જીવનથી જોડાયેલી છે માટે સર્વપ્રથમ આપને એમણે અભયદાન આપવાનું રહેશે. તો જ હું બતાવી શકું છું. અન્યથા નહીં.” રાજાએ એ જ ક્ષણે કહ્યું, “આપ ફરમાવો પ્રભુ ! હું રાણી સુનંદાને અભયદાન આપું છું.”
મુનિવરે કહ્યું “રાજન ! સુનંદા જ્યારે રાજકુમારી હતી ત્યારે એ જ નગરના શેઠના પુત્ર રૂપસેનની સાથે એને પ્રેમ થઈ ગયો હતો તથા રૂપસેન પણ એના રૂપમાં મુગ્ધ બની ગયો હતો. શું આ સાચું છે સુનંદા રાણી ?’’ ત્યારે સુનંદા લજ્જિત થઈને બોલી “હાં પ્રભુ, એટલું જ નહીં મેં એની સાથે એકવાર ભોગવિલાસ કરીને પોતાના શીલનું ખંડન પણ કર્યું હતું.” ત્યારે મુનિવર બોલ્યા “નહીં સુનંદા, તને ગેરસમજ થઈ છે એ રાત્રે તમે જેને રૂપસેન સમજી રહ્યા હતા તે વાસ્તવમાં રૂપસેન નહીં પણ મહાબલ જુગારી હતો. રૂપસેન તો તમને મળવા માટે આવી જ રહ્યો હતો અને એટલામાં તો કોઈ જૂના મકાનની દિવાલ એની ઉપર પડી અને એ ત્યાંજ મૃત્યુ પામ્યો.
મુનિની વાત સાંભળતાં જ સુનંદાના આશ્ચર્ય અને ખેદનો પાર ન રહ્યો. “હે પ્રભુ ! આ શું અનર્થ થઈ ગયું મારાથી ? પ્રભુ ત્યાંથી રૂપસેન મરીને ક્યાં ગયો ?” “સુનંદા આગળની વાત સાંભળીને તો તને અપાર દુઃખ થશે. તે રૂપસેન મરીને ત્યાંથી તમારા ગર્ભમાં ઉત્પન્ન થયો. જેને તે
136
