________________
ગજદંત પર્વત નીકળીને મેરુને સ્પર્શ કરે છે. એના વચ્ચેનો ક્ષેત્ર ઉત્તરકુરુ છે. આ બંને કુરુક્ષેત્રોમાં પપ વિશાલ દ્રહ છે. સીતા-સીતાદા નદીને કારણે આ દ્રહ તેમજ કુરુક્ષેત્ર બે ભાગોમાં વિભાજીત થઈ જાય છે. ૫ દ્રહોના બંને તરફ ૧૦-૧૦ કંચનગિરિ (સોનાના બનેલા) પર્વત છે. બંને કુરુક્ષેત્રોને મેળવીને કુલ બસો કંચનગિરી છે. દેવકુરુમાં ચિત્ર-વિચિત્ર પર્વત તેમજ પશ્ચિમમાં ૧૧૬ વૃક્ષોથી ઘેરાયેલા સુંદર દેવભવનો તેમજ પ્રાસાદોથી યુક્ત વિશાલ તથા પૃથ્વીકાયમય શાલ્મલી વૃક્ષ છે. આ પ્રમાણે ઉત્તર કુરુક્ષેત્રમાં યમક-સમક પર્વત તેમજ શાલ્મલી વૃક્ષની જેમ જખુ નામનું વૃક્ષ પૂર્વાર્ધમાં છે. આ વૃક્ષ ઉપર જબુદ્વિપના અધિપતિ અનાદૂત દેવના ભવનાદિ છે. આ જમ્બુ વૃક્ષોને કારણે આ દ્વિપનું નામ જબુદ્વિપ છે.
સીતોદા નદી ,
'મેરે
(પર્વત
કંચન ગિરી પર્વત
કંચનગિરી પર્વત
જ
ચિત્ર
કુકાવી
વિચિત્ર
કે
''
Eાજ
મેરુપર્વતની ચારે બાજુ ગજદંત પર્વત સુધી ભદ્રશાલ વન છે. આ વનની ૮ દિશાઓમાં ૮ કરિકૂટ છે. વનના અંતમાં ચારે બાજુ વેદિકા છે. એના પછી વિજયોની શરૂઆત થાય છે. કેશરી દ્રહમાંથી નીકળતી સીતા નદી ઉત્તરકુરના મધ્યભાગમાં થઈને મેરુપર્વતની પાસેથી વળાંક લઈને પૂર્વ મહાવિદેહને બે ભાગોમાં વહેંચતી પૂર્વ સમુદ્રમાં મળે છે. આ પ્રમાણે સીતાદા નદી તિગિછિદ્રહમાંથી નીકળીને દેવકુના મધ્યમાંથી વહેતી પશ્ચિમ મહાવિદેહ ને બે ભાગોમાં વહેચતી પશ્ચિમ સમુદ્રમાં મળે છે. કુરુક્ષેત્રમાંથી નીકળતા સમયે કુરુક્ષેત્રોની ૮૪,000-૮૪,000 નદીઓ બંને નદીઓમાં મળે છે.
ચિત્ર નં. ૧ અનુસાર પૂર્વ મહાવિદેહના ઉત્તરાર્ધમાં ૮ વિજય ઉત્તર-દક્ષિણ લાંબી છે. એના ઉત્તરમાં નીલવંત પર્વત તેમજ દક્ષિણમાં સીતા નદી છે. આ ૮ વિજયોની વચ્ચે ૪ વક્ષસ્કાર તેમજ ૩ અન્તર્નાદીઓ છે. અર્થાત્ ૧ વિજય, ૧ પર્વત, ૧ વિજય, ૧ નદી, ૧ વિજય, ૧ પર્વત, ૧ વિજય, ૧ નદી આ ક્રમથી ૮ વિજયોના ૭ આંતરામાં ૪ પર્વત તેમજ ૩ નદીઓ છે. ૮મી પુષ્કલાવતી વિજયમાં સીમંધરપ્રભુ વિચરી રહ્યા છે. ૮મી વિજયના પછી જગતિ તેમજ વન પ્રમુખ છે.
