________________
શ્રી જન
. કેં. હેરલ્ડ.
૫૬૩
પણ પ્રજામત કેળવાયો છે–લોકોના વિચારો અને ઉત્સાહ અને લાગણીઓ અને ઉદારવૃત્તિમાં તફાવત પડે છે તે અત્યંત આશાજનક છે.
( ૧૦ ) કોન્ફરન્સ તરફના ઉપદેશકોના કરવાથી અને કોન્ફરન્સના ઠરાવથી કેટલીક જગાએ લગ્ન–મૃત્યુ પ્રસંગમાં ભારે પડતાં ખર્ચે ઓછાં થયાં છે, વૃદ્ધ વિવાહનો બહિષ્કાર થયો છે, ભષ્ટ ખાંડ વગેરેનો ઉપયોગ બંધ થયો છે, કન્યાવિક્રયનો ઝરો સુકાવા લાગે છે, રડવા–કુટવાના ગાંડા રીવાજ છેકજ ઓછા થઈ ગયા છે. આ બધે “ સં સાર સુધારો કૉન્ફરન્સની ઉમર જોતાં એાછો આશાજનક નથી. હજી તો આપણું પાસે જોઈએ તેવા ઉત્સાહી કાર્યવાહક નથી, જોઈએ તેવા છટાદાર અને શુદ્ધ હૃદયવાળા ઉપદેશકો મળતા નથી; તેમ છતાં આટલું થાય છે તે શું જેવી તેવી વાત છે ? આપણે આવું આવું પણ કામ “ગોકળ ગાય” ની પેઠે ખંતથી ચાલુ રાખીશું શાસન નાયક દેવ આપણું મહેનતને જરૂર બળ ધીરશે અને રસ્તો પણ બતાવશે અને સાચે રસ્તે કરાતી ઉત્સાહભેર ગતિ તે દેવની કૃપાથી આપણને ધારેલ વિજય સ્થળે જરૂર પહોંચાડશે. બંધુઓ ! “ આસ્થા રાખો, “ શ્રદ્ધા ? રાખો; પરમ કૃપાળુ શાસનનાયક દેવ કાંઈ ઉંધતા નથી; આપણે જાગતા રહીશું તેજ આપણું મારા તેઓ કામ કરશે. ઉઘેલાની દ્વારા તેઓ શી રીતે કામ કરી શકે ? દોષ આપણી સ્વાર્થપરાયણતારૂપી નિદ્રાને અને પ્રમાદરૂપી તન્દ્રાને છે. દૂર કરે તે નિદ્રાને, ખંખેરી નાખો તે તન્દ્રાને, દેશનિકાલ કરે તે નિરસાહને, સીરાવી દે તે અશ્રદ્ધાને–તે ચળકતા ભવિષ્યની અશ્રદ્ધાને; અને પછી હાથ સાથે હાથ મેળવી, હૃદય સાથે હદયને સાંકળી, કોન્ફરન્સના ઠરાવને અમલ કરે, કરાવે અને સંધના ઉદય કરવાના રસ્તે જતાં, જુઓ કે હમારે પોતાનો ઉદય કે અણ. ધાર્યો અને ત્વરિત થાય છે !
(૧૧) પણ આપણો ઉદય ઘણે ભાગે સાધુ વર્ગના હાથમાં છે એમ પાછળ કહેવાઈ ગયું છે તેથી હમને સવાલ થશે કે “ અમે એકલા ગમે તેટલી મહેનત કરીએ, સાધુઓની સહાનુભૂતિ અને સહાય વગર કશું થવાનું નથી. ” હમારું કહેવું વાજબી છે અને હવે કૅન્ફરન્સે સાધુ વર્ગમાં પણ જુદીજ જાગૃતિ ઉત્પન્ન કરી છે. વાચે વડોદરામાં મળેલી સાધુ પરિષદને રિપોર્ટ. એમણે કેવા સારા ઠરા કર્યા છે તે વાંચો એટલે હમને ખાત્રી થશે કે સાધુ મહાત્માએ હવે જમાને ઓળખી ગયા છે અને અમને તારવાને માટે પિતે પડકા તારા તરવાની કળામાં પ્રવીણ થવાની જરૂર સ્વીકારવા લાગ્યા છે; અને ખટપટો નહિ પણ જ્ઞાનપ્રાપ્તિ અને જ્ઞાન પ્રસારના કામમાંજ મસ્યા રહેવાનું હેમને પસંદ પડે છે. કેટલાક મહાભાઓએ જાહેર ભાષણોથી જીવદયાને પ્રચાર હિંસક લોકમાં કર્યો છે. કેટલાક મહાભાઓ સંસાર સુધારાના સવાલને ધર્મ સાથે જોડી ખુબીની સાથે લોકોને ગૃહ સંસાર સુધારવાના પ્રયાસ કરવા લાગ્યા છે. અમુક સાધુઓ પુસ્તકો રચવા–ફેલાવવાના કામમાં મચ્યા રહેવાના ઠરાવપર આવ્યા છે. આ બધું શું સૂચવે છે ? આ બધું ઉષાનું ઝાંખું તેજ શું એમ નથી બતાવતું કે સૂર્યની સવારી હવે નજીકમાં જ છે ? ભાઈઓ ! હિમત રાખે, ધીરા થાઓ, સારા ભવિષ્યની “ શ્રદ્ધા ” રાખો ! શ્રદ્ધા અથવા આસ્થા વગરના થવામાં “પાપ” છે એમ આપણે ધર્મ કહે છે. અને આ બધાં સુચિન્હો
