________________
જીવન અંગે જૈન ધર્મનું દૃષ્ટિબિંદુ
જે આત્માના આનદઘન સ્વભાવનું આપણા કરી તાક અશાતા ઉપજાવે છે, તેને વેદનીય કમ કહેવાય છે, જે આત્માના સમ્યક્ શ્રદ્ધાન અને સમ્યક્ ચશ્મિરૂપ ગુણનુ આવરણ કરી માહ ઉત્પન્ન કરે છે, તેને માનીયુકેમાં કહેવાય છે, જેના લીધે આત્માને એક શરીરમાં અમુક સમય સુધી રહેવુ' પડે છે; તેને આયુષ્કર્મ કહેવાય છે; જેના લીધે આત્મા મૃતપણાને પામે અને શુભ-અશુભ ગતિ, શરીર ઇન્દ્રિય વગેરેને ધારણ કરે, તેને નામકેમ કહેવાય છે; જેના લીધે આત્માને ઊંચા-નીચાપણું પ્રાપ્ત થાય, તેને ગાત્રકમ કહેવાય છે અને જેના લીધે આત્માની દાનાદિ લબ્ધિમાં અંતરાય થાય તેને અતરાયકમ કહેવાય છે. આ કમ સંબંધી અનેક હકીકતા જાણવા જેવી છે, તે છ કમ ગ્રંથા, કમ પ્રકૃતિ, પંચસંગ્રહ વગેરે ગ્રંથામાંથી મુમુક્ષુઓએ જોઈ લેવી.
સકલ કર્મના નાશ થતાં જીવ પાતાની સ્વાભાવિક ઊર્ધ્વ ગતિથી એક જ સમયમાં લેાકના અગ્ર ભાગ પર આવેલી સિદ્ધશિલામાં પહાંચી જાય છે. આ રીતે ક અંધનમાંથી મુક્તિ મેળવનાર આત્માઓને મુક્તાત્મા કે સિદ્ધ કહેવામાં આવે છે.
આપણે મુક્તિ, મેાક્ષ, સિદ્ધિ, શિવગતિ, નિર્વાણ, નિ:શ્રેયસ્, અજરામરાવસ્થા, પરમપદ વગેરે શબ્દ શાસ્ત્રોમાં વારવાર વપરાયેલા જોઈએ છીએ, તે આત્માની આ અવસ્થાનું સૂચન કરે છે.
ઉપર ચાર ગતિ અને ચારાસી લાખ જીવચેાનિના
