________________
ચાર પંડિતોની વાર્તા
પપ
જેઓ શાળા કે કેલેજમાં જઈને અભ્યાસ કરે છે કે કાશી જેવા વિદ્યાધામમાં જઈને શાસ્ત્રજ્ઞાન મેળવે છે,. પણ તેના પર બરાબર વિચાર કરતા નથી, તેની સ્થિતિ કેવી થાય છે? તે ચાર પંડિતેની વાર્તા પરથી સમજી શકાશે. ૧૩-ચાર પંડિતોની વાર્તા
ચાર બ્રાહ્મણ મિત્રો હતા. તેઓ કાશી ગયા અને શાસ્ત્રને અભ્યાસ કરવા લાગ્યા. કાશીમાં દરેક વિષયના ધુરંધર પંડિતે રહ્યા, એટલે શાસ્ત્રજ્ઞાનનું પૂછવું જ શું? તેમણે બાર વર્ષ સુધી શાસ્ત્રજ્ઞાન સંપાદન કરી પંડિતની પદવી મેળવી અને પછી પિતાનાં પુસ્તકપાનાં લઈ સ્વદેશ ભણી પાછા ફર્યા. .
તેઓ થોડું ચાલ્યા હશે, એવામાં બે માર્ગ આવ્યા, એટલે પ્રશ્ન ઉઠયો કે “આમાંથી કયા માર્ગે જવું?” એ વખતે એક પંડિતને શાસ્ત્રવચન યાદ આવ્યું કે જે રસ્તે મહાજન થાય તે રસ્તે જવું.” પણ મહાજન કોને કહેવાય? તેને મને વિચાર્યો નહિ. એ વખતે ઘણું માણસે સમૂહ કેઈ વણિકપુત્રને દેન દેવા માટે સ્મશનવાળા માગે જઈ રહ્યો હતો, તેને મહાજન માની આ પંડિતે એ રસ્તે ચાલ્યા અને સ્મશાનભૂમિમાં આવીને ઊભા રહ્યા.
એ વખતે સ્મશાનભૂમિમાં એક ગધેડાને ઊભેલો જોઈ બીજા પંડિતને શાસ્ત્રવચન યાદ આવ્યું કે–
ઉત્સવે વ્યસને તેમ, દુર્ભિક્ષ શત્રુસંકટે, રાજદ્વારે સ્મશાને યે, જે ઊભે તે જ બાંધવ. અહીં ઊભા રહેવાનો અર્થ સાથે ચાલે–સહાય રૂપ
