________________
• ૫૦
જીવનનું ધ્યેય કરીએ છીએ, પણ તે શું ધ્યેયથી કરીએ છીએ તે જાણતા નથી. જે જીવીને દિવસે જ પૂરા કરવાના હોય તે એવું કાગડા-કૂતરા પણ ક્યાં નથી કરતા? મનુષ્ય તરીકે આ પ્રમાણે જીવવું આપણને હરગીઝ શેભા આપતું નથી.
જ્યાં પહેલા ઉપાય કે પહેલાં પગથિયાની આ સ્થિતિ છે, ત્યાં બીજા અને ત્રીજા ઉપાયની વાત શી કરવી ? તાત્પર્ય કે અત્યારે આપણું મુખ્ય કર્તવ્ય એ છે કે જીવનનું ધ્યેય બરાબર સમજી લેવું અને તેના પર વારંવાર વિચાર કરીને તેને દઢ કરવું. ૧૨-વિચારશક્તિનું મહત્ત્વ
મનુષ્ય, માનવ, મનુજ એ શબ્દોમાં એક યા બીજા પ્રકારે મન ધાતુને પ્રયોગ થયેલ છે અને અંગ્રેજી ભાષામાં પણ મનુષ્યને માટે મેન (Man) શબ્દ વપરાયેલ છે, એટલે મનન કરનારું-વિચાર કરનારું પ્રાણી તે જ મનુષ્ય એમ સમજવાનું છે. પરંતુ ઘણા મનુષ્યો પિતાની આ વિશેષતા ભૂલી ગયા છે અને “વિચારથી શું થાય?” એ પ્રશ્ન પૂછવા લાગ્યા છે. અમે તેમને જણાવવા ઈચ્છીએ છીએ કે વિચારથી સર્વ કંઈ થઈ શકે છે, કારણ કે સવ ક્રિયાઓનું મૂળ વિચારમાં જ રહેલું છે. જમીન પર ખેતી થઈ, બાગબગીચા બન્યા, મંદિર અને મહેલો રચાયાં, તે બધું વિચારથી જ થયું. દરિયામાં વહાણે દોડવા લાગ્યા, સ્ટીમર સફર કરવા લાગી અને જલકિતીઓ પાણીની ભીતરમાં પેસીને ગુપ્ત પ્રવાસ કરવા લાગી, એ પણ વિચારથી જ થયું. વળી આકાશમાં બલૂને ઉડવા લાગ્યા,
