Jain_Satyaprakash 1951 10

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 9

અંક : ૧ ]
શ્રી. હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજા
strative Service)ની પરીક્ષામાં ઈતિહાસના પુસ્તક તરીકે ફરજિયાત નિયુક્ત થયેલું છે. આ પુસ્તકમાં રાળાનાં જન્મ--મરણ, રાજ્યારાહણ કે યુદ્દાની તવારીખેા–મિતિનાં વન નથી પણ છેલ્લા પાંચ હજાર વર્ષોમાં ભારતનું આધ્યાત્મિક, ધાર્મિક, રાજનૈતિક, આર્થિક તેમજ સામાજિક વગેરે દૃષ્ટિએ ઉત્થાન અને પતન કેવી રીતે થયું હતું તેની પાછળ કયા કયા ખળાએ કેવી રીતે કામ કર્યુ` હતુ` તેમજ ભારતીય સસ્કૃતિ ધણા આધાત પ્રત્યાઘાત લાગવા છતાં કેવી રીતે જીવંત રહી છે એનું ખૂબ સુંદર ચિત્ર આલેખવામાં આવ્યું છે. ઇતિહાસના વિષયમાં આ પુસ્તક અનેાખી ઢબનું જ છે અને ધણુ' આદરપાત્ર થયેલુ છે. આ ગ્રંથના “ ઈસ્લામ અને ભારત ” (Islam and India) નામના પ્રકમાં શ્રી. કે. એમ. પાણિક્કર આચાય હેમચદ્રસૂરિએ ભારતવર્ષ ઉપર કરેલા ઉપકારના સબંધમાં અત્યંત માનપૂર્વક લખતાં જણાવે છે કે—
tr
6. ]
In fact due to crisis brought about by Islam, religion and literature tended to become less the monopoly of the learned and more and more a cause of the common people.
It would, however, be untrue to say that Sanskrit literature ceased to be cultivated. We have in Gujerat the great resurgence of Sanskrit associated with Hemachandra Suri and the magnifi cent and learned court of Virdhavala whose minister Vastupala, himself a poet of eminence, revived the traditions of Bhoja in the west...unconnected with the influence of Islam but contempo raneous with it is the great revival of Jainism. The religion of Vardhaman had been eclipsed for long by the success of Buddhism. But from the Hathigumpha inscription of Kharvela we know that the Kaling monarch was a follower of the Tirthankaras. It seems to have had also a considerable vogue in the south in the first six centuries of the Christion era, as we know from Pallava records and south Indian litereture In Gujerat it had at all times a vigorous, if restricted, life In the twelfth century however when Kumarpala comes to power it suddenly rises into prominence. An Acharya of onóstanding ability, scholarship and wide vision, comparable only to Shankar, arose among them, Hemachandra Suri; ascetic, lexicographer, epic pot and teacher is indeed a unique personality, one of the greatest that India has produced. His main contribution to Jainism may be generally described as a very successful attempt to combine the Aryan culture with Jain thought. In his. Lives of Great Men the Purusha Charit-an epic in many volumes Hemchandra