________________
૧૩૪
માર્ગ માટે ઘણા જ અનુકુળ હતા. તે સમય તે જ હતા જે સમયે મહારાજા શાકનું ધર્મરાજ્ય પ્રવર્તતું હતું. આ સમયે સંસારની ચઉખ'ડ ધરતીમાં ચારે તરફ મૌદ્ધ મઠા સ્થપાયા હતા જેમાં રહીને તે સાધુએ બની શકે તેટલી લેાકસેવા કરવાને સજ્જ રહેતા હતા અને સમ્રાટ અશોક તથા તેની પ્રજા તેને સેવા કરવાની સામગ્રી ( ધનાદિ સાધન) પૂરી પાડતા હતા—તે ભિક્ષુઓ દરદિઆને ઔષધ આપતા હતા,. દીન દુ:ખિઓને સહાય આપતા હતા, દરદી પશુ અને ૫ક્ષિઓની પણ ચિકિત્સા કરતા હતા, વિદ્યાર્થીઓને વિદ્યાદાન દેતા હતા, આરાગ્યસમિતિના કામમાં પણ સહાય કરવાને ચૂકતા ન હતા તથા ઘવાયેલા ધાડુપાડાની સેવા શુશ્રુષા કરી તેઓને પણ પરમયાળુ બનાવતા હતા. ( જૂએ શ્રમણુનારદ. ) આ રીતે તે ઔદ્ધ ભિક્ષુઓ કઈ પણ પ્રકારે લેાકાની વ્યવહારૂ સેવામાં જ પેાતાનું જીવન ગાળતા હતા અને તે દ્વારા કોઈ જાતના ખડબડાટ કર્યો સિવાય જ મુદ્દે પ્રવચનને સર્વવ્યાપી બનાવી રહ્યા હતા. એ રીતે આ મધ્યમ માર્ગની પરિસ્થિતી જેટલી લેાકેાપયેાગી હતી તેટલી જ પ્રજાસેવક મુમુક્ષુઓ માટે સરળ અને સુંદર હતી. હું માનું છું કે, તે કાળના વમાનના કડક ત્યાગથી કટાળેલા જૈન ભિક્ષુએ ઉપર આદ્રોની આ સરળ અને ઉપચેાગી મધ્યમ માર્ગની અસર થાય તે સવિત છે અને ઘટતું પણ છે. જ મ્રૂસ્વામીના નિર્વાણબાદ તે જૈન ભિક્ષુમાં જિનકલ્પને અંગે જે કાંઇ ચડભડાટ ચાલ્યા હતા તે ચાલડાર્ટને શમાવવા આ એક જ ઉપાય હતા કે, તેઓ પાતાથી
