Jain Dharm Prakash 1966 Pustak 082 Ank 03 04

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 8

(૩૦)
જૈન ધર્મ પ્રકાશ
[પષ-મહા
કઈ દિશામાં છે અને આપણે ભૂલભુલામણીમાં તો આપણે પોતે આમાં છીએ અને આ શરીર નથી પધ્યાને ! એવા અનેક જટિલ પ્રશ્નોનો ઉકેલ એ એનું કાર્યક્ષેત્ર છે. અને એવા કાર્યક્ષે આપણે આપણે મેળવવું પડશે. અને આ લેખનો એ જ અનેક અને અનંતીવાર બદલ્યા છે એતા કાર્યક્ષેત્ર ઉદ્દેશ છે.
તો જતા રહ્યા અને હજુ કેટલા જવા આવવાના
છે એની કલ્પના પણ આપણે કરી શકતા નથી. આ આપણું શરીર જેને આપણે પંપાળીએ
તેથી આપણું નિવાસસ્થાન કે સદાનું ઘર એ આ છીએ તેમાં આપણો નિવાસ છે, ત્યાં સુધી જ તેને
જડ વસ્તુઓમાં હોવું શકય નથી. એ તે આ બધા પોષવામાં અને તેની સારવાર કરવામાં આવે છે. હરિ
ઉપાધિઓના બંધથી પર હોવું જોઈએ એ નિર્વિવાદ એટલે આપણે તેમાંથી નીકળી જતાં તેને કોઈ
સિદ્ધ થાય છે. શાસ્ત્રકાર અને સંત મહાત્માઓ સાચવવા માગતા નથી. અત્યંત નિકટના અને
એને મોક્ષ અગર મુક્તિ કહે છે. પણ એ શબ્દો સગાઓ જે આપણા ઉપર મોહ રાખે છે તેઓ
બંધને અનુલક્ષી કહેલે જણાય છે. વાસ્તવિક જોતાં પણું આપણું આ સુંદર શરીરને બાળી નાખતા
એ આત્માના નિવાસસ્થાનને સત્ ચિત અને આનંવાર લગાડતા નથી. કારણ એ છવ વગરના શરીરમાં
દની અવરથા કહી શકાય, એ આમાનું ઘર કહેવાય. આપણે નિવાસ પુરો થઈ ગએલે હોય છે. એ
આત્માને કોઈ ગુણ હોય તો તે જ્ઞાનગુણુ છે અને શરીર એટલે એક જીવ વગરનું ખોખું બની ગએલું
એ સંપૂર્ણ જ્ઞાનની અવસ્થા એ આત્માનું નિરૂ પાધિક હોય છે. એ ઉપરથી એ પુરવાર થાય છે કે, આપણે
નિરંતર વસવાનું ઘર છે. એ પિતાના ઘરભણી આપણો પિતે એટલે આ ગેઝારું અને સુંદર લાગતું શરીર
પ્રવાસ ચાલે છે કે કેમ એને આપણે વિચાર કરનહીં. અર્થાત આપણે અરૂપી આનંદરૂપ આત્મા
વાનો છે. ઘરભણી જ પ્રવાસ આપગે ચાલ્યો હોય છીએ અને એ આપણું કાર્યક્ષેત્ર છે. બીજી રીતે
તે તે માર્ગમાં આપણે જે અનંત ઉપાધિઓને કહીએ તે શરીર એ આપણું વાહન છે. જે ગાડી,
સંચય શામાટે કરીએ છીએ? એ જે છે અને ઘેડ, હાથી, રથ કે પાલખીમાં બેસી માણસ ફરે
તે આપણું માથે ચઢી બેસે છે. તે બે જ ઉપાડી હરે છે, પ્રવાસ કરે છે તેમ આ શરીરદ્વારા આપણે
ચાલતા આપણે પ્રવાસ આકરો થતો જાય એ સ્પષ્ટ અનેક જાતના કાર્યો કરીએ છીએ. પ્રવાસ કરતી
વાત છે. આપણા સહવાસમાં જે જે આવ્યા તેની વખતે વાહનને ઉપયોગ કરીએ પણ આપણે મુકામે સાથે આપણે મીડે કે કડવો સંબંધ જોડતા જ પહોંચ્યા પછી વાહન મૂકી દઈએ છીએ માટે જ આ જઇએ ત્યારે એ ઉપાધીઓનો નાશ કયારે થવાનો! શરીરને વાહન કહેવામાં હરકત નથી. પણ આપણે જેની સાથે મી અને હેત પ્રીતિનો સંબંધ જોડતા વાહનની મદદથી જ્યાં જ્યાં પ્રવાસ કરીએ કે જે જે જઈએ તેનો સંબંધ જ્યારે જ્યારે આપણી–જોડે કામ કરીએ તેના પરિણામે તે વાહનને ભોગવવા આવશે ત્યારે ત્યારે તેનું આકર્ષણ તે વધતું જ પડતા નથી પણ તે આ પણે અથવા એ પણ આત્માને રહેવાનું ! અને તેના સુખ અને દુઃખમાં આપણે ભેગવવા પડે છે. માટે જ એ કલા વાહન એટલે સહભાગી બનતા જ રહેવાના ! ત્યારે એ પ્રેમની શરીરની સુખ સગવડો જ સાચવતા રહીએ તો કે મેહની ઉપાધી કયારે ટળવાની ? અર્થાત એ તેથી આત્માને પરિણામે વિપત્તિઓ જ ભોગવવી ઉપાધિ આપણુ આત્મા સાથે નિગડિત થવાથી પડે. આપણે પોતે શરીર નહીં પણ નિરાકાર આમાં આપણું પરભણી ચાલતા પ્રવાસમાં એ વિનરૂપ છીએ એ સિદ્ધ થયા પછી આપણું ઘર ક્યાં છે, અંતરાય કરે એ સ્પષ્ટ થાય છે. જેમ મીઠા પ્રેમના આપણે ચિરંતન વાસ કયાં ફરવાનો છે, આપણું સંબંધની ઉપાધી ટાળવી મુશ્કેલ બને છે, અને કાયમ નિવાસસ્થાન કયાં છે તેનો વિચાર કરવો રહ્યો. આપણા સીધા પ્રવાસમાં અંતરાય ઉત્પન્ન કરે જાય