Jain Dharm Prakash 1966 Pustak 082 Ank 03 04

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

અંક ૩-૪ ]
છે તેમ કડવા સબંધ કે વેર વિશધ આપણા ધરભણી ચાલતા પ્રવાસમાં મહાન વિઘ્નરૂપ થઈ પડે છે, એટલુ જ નહીં પણ આત્માને કલુષિત કરવામાં એ વધુ ભાગ ભજવે જાય છે. આપણા કાઇ સાથે વિરોધ જાગે છે ત્યારે જ્યાં જ્યાં એને આપણી સાથે સંપ આવે છે ત્યાં ત્યાં આપણા મનમાં ક્રોધ અને દ્વેષની ભાવના જાગતી જાય છે. આપણો આત્મા નીચે નીચે ખેચા જાય છે અને આપણે જેને શત્રુ ગણીએ છીએ તેનું નુકસાન ૐ ખુરૂ થતા પહેલા જ આપણે આપણું પેાતાનું નુકસાન વ્હોરી લઈએ છીએ. તેથી જ આવી ઉપાવિને ખોળે અસહ્ય અને કદી પણ એછે નહીં. થનારા એવા આપણા માથે ખડકાતે રહે છે. ત્યારે આપણા પ્રવાસ સુસØ શી રીતે થવાને ! કહેવુ પડશે કે આવા અનેક ખેજાએ આપણે નિત્ય નવા પેદા કરતા રહીએ છીએ. અને એ બધા ખેાજા સાથે આપણા પ્રવાસ સરળ શી રીતે બનવાના ! એ વસ્તુને આપણે આપણા મન સાથે વિચાર જરૂર કરવા જોઈએ.
ઘરભણી પ્રવાસ !
આપણા શરીર સાથે આપણી બધી ઇંદ્રિયેા બ્લેડાએલીજ હોય છે, તેથી તે દરેક ઇંદ્રિયના જુદા જુદા આકણા તેની સાથે નિગડિત ડ્રાય એ રવાભાવિક છે. કાનને સુ ંદર સ્વરે સાંભળવાની ટેવ હાય છે. અને તેને કડવા કે કષ સ્વરા ઉપર દ્વેષ હાય છે. તેથી મનેાહર સંગીત તેને સાંભળવાને પ્રસંગ આવે છે ત્યારે તે પેાતાનું ભાન ભૂલી જાય છે અને સ ંગીતની માહિનીમાં ક્રૂસાઈ પેાતાનુ કતવ્ય ભૂલી જાય છે. અને પેાતાનો ધણી જે આત્મા તેને પશુ ભાન ભૂલાવી કર્તવ્યભ્રષ્ટ કરે છે. નેત્ર પણું એવી જ રીતે તેને ભૂલાવામાં નાખવા પ્રયત્ન કર્યે જ જાય છે. પેાતે આત્માના નાકર છે એ પેાતાની ભૂમિકા ભૂલી પોતે સ્વતંત્ર છે એવુ વર્તન કરે છે. અને બધાના ધણી જે આત્મા તે પણ પેાતાના સેવકની પાછળ ગાંડા થઈ ફરે છે. એનેજ આપણે મામાંના અવરોધો ગણવા જોઇએ. ચાર, લુટારા અને ગારા ખીજું શું કરે છે? જેમ ઠગારા
: ' (૩૧)
માણસને કાઈજાતનું વિલેલા બતાવી તેને લૂંટી લે છે, તેમ આપણીજ ઈંદ્રિએ આપણને ચેર લુટારાના તામે આપી દે છે, એમ કહીએ તે એમાં ખાટુ શું છે?
આપણે કામ, ક્રોધ, લેભ વગેરે આત્માના કાર શત્રુને તાબે હેજમાં કેવી રીતે ફસાઇએ છીએ એ સમજાવવાની જરૂર પણ નથી, એ ખાડા ટેકરા ઓળંગવા આપણા માટે એક આકરી સેટીસ્પ છે. આપણા ઘરભણી પ્રવાસના ભાગમાં ભય કર અવરાધે એ રીતે ઉત્પન્ન થાય છે. અને આપણા મા કાંટા અને અણિયાળા કાંકરાથી ભરી દે છે. અર્થાત્ આપણા પ્રવાસ અવળા, લાખે અને મેટા કાળતે કરો મૂકે છે. પ્રભુ મહાવીરના જીવે મરીચીના ભવમાં કાંઈ કાઈનું રાજ્ય પડાવી લીધું ન હતું. કાઇનો પ્રાણ હરણ કર્યા ન હતા કે કાર્યની માલમિલકત છીનવી લીધી ન હતી. ફક્ત પોતે કેવા ભાગ્યશાલી છે, પેાતાનું કુલ કેવુ સર્વોત્કૃષ્ટ છે. એવી ભાવના ફક્ત મનમાં જાગી હતી. તેથી કેવડા અન પેદા થયા હતા ! શું આપણે એવી કલ્પના કાર્ય દિવસ જાગી જ નથી? એવા અહંભાવના વિચાર આપણા મનમાં આવ્યા જ નથી ? અરેરે ! કહેવું પડશે કે, એવા વિચાર। આપણા મનમાં ઘણીવાર તે શું પણ દિવસમાં દસ વખત એવા વિચારાતુ રટણ કરતા હાઇએ છીએ. અને વાડૅલડી એને ઉચ્ચાર કરતા પણ આપણે લાજતા નથી. ત્યારે શું પ્રભુ મહાવીરના આત્મા માટે જુદો ન્યાય અને આપણા માટે જુદે ન્યાય હશે ? પ્રભુ મહાવીરના આત્મા કરતા આપણા અપરાધ શુ એછા દો ! કહેવું પડશે કે, આપણા આત્મા તે શતગણા વધુ દોષીત છે. અને એની સજા પણ તેટલી જ આકરી હાઈ શકે. એ માન અને અહંકાર આપણા ઘરભણી જતા માર્ગમાં એવા ભાવ ભજવે છે એને વિચાર કરવા બેસીએ ત્યારે આપણી છાતી ફાટી જાય છે! શું આપણે આવાજ ભવચક્રના ફેરામાં અનંતકાળ સુધી સડતા, અથડાતા, કુટાતા પડી રહેવાના છીએ! એવી બહામણી શંકા આપણી નજર સામે ઉભી