________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૮ મે ]. મહાવીરજીવન અને સંસ્કૃતિપાલન,
૧૬૫ જેનાં પંચ મહાયજ્ઞરૂપ પંચ મહાવ્રતો. ૧ જી હિંસાના સર્વ કાર્યને મન, વચન અને કાયાથી તજવા તે. ૨ ફૂડ, કપટ અને અસત્ય આચરવાનો સર્વથા ત્યાગ.
૩ પરાશ્રય સેવવાને કે પારકી માલિકીની કઈ પણ વસ્તુ લેવાને મન, વચન અને કાયાથી ત્યાગ.
૪ અખંડ અને અવિચ્છિન્ન બ્રહ્મચર્ય પાળવાનો નિર્ણય.
૫ અમર્ણિત અવસ્થા પ્રગટાવવાની જિજ્ઞાસા એટલે સર્વ પ્રકારના પરિગ્રહને મન, વચન અને કાયાથી ત્યાગ.
ઉત્કૃષ્ટ કાટિની સંસ્કૃતિના ઉપાસકે માટે ઉપરના સંસ્કારો ગણાવ્યા. તેમજ ભાવ યજ્ઞના અવયંનું સ્વરૂપ બતાવ્યું, હવે મધ્યમ કેટિના જીવાત્માઓ માટે સંસ્કૃતિના પાલન અર્થે નીચેના દશ સરકારથી સંસ્કૃત થવાનું આચાર્યએ ફરમાવ્યું છે.
શાર્દૂલવિક્રીડિત. सद्विद्या निजसंततिषु विनयः सत्संगतिः सद्व्ययः । ऐक्यं देशरतिः स्वधर्मदृढता, स्वाध्यायसंसेवनम् ॥ उत्कर्षे निरहंकृतिर्न वचनैर्यद्वैमनस्योद्भवो ।
मार्गो ह्युन्नतिसाधको दशविधा प्रोक्तो बुधैः श्रेयसे । પિતાની સંતતિમાં સવિઘા, વિનય, સત્સંગ, શુભ કાર્યોમાં દ્રવ્યને વ્યય, સંપ, સ્વદેશ ઉપર પ્રીતિ, સ્વધર્મ ઉપર દઢતા, હમેશાં સ્વાધ્યાયસેવન, ઉત્કર્ષમાં અહંકારને અભાવ અને વાણીથી બીજાના મનને દુભાવવાને ત્યાગ–આ દશ પ્રકારને ઉન્નતિદશક માગ સપુરુષએ કલ્યાણને માટે કહ્યો છે.
પ્રભુ મહાવીરે પોતાના જીવનથી પ્રત્યક્ષ બતાવેલી સંસ્કૃતિ. ૧ ગર્ભસંસ્કૃતિ–સમકિતની પ્રાપ્તિ પછી વિશસ્થાનક તપની આરાધના કરી, સેંકડો માસખમણની તપશ્ચર્યા કરી, તીર્થંકરનામગાત્ર બાંધી, ત્રણ જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કરી, સંસ્કૃતિને દઢ કરી, છાશ ભવનું ભ્રમણ પૂર્ણ કરી, સત્તાવીશમાં ભવમાં ગર્ભમાં પ્રવેશ કરે છે. મહાપુણ્યવાન પ્રભુ માતાના ગર્ભમાં જ દયાને અને માતાપિતાની ભક્તિને આવિર્ભાવ પ્રગટાવી મેળવેલી સંસ્કૃતિમાં વૃદ્ધિ કરે છે, અને માતાના આનંદનું કારણ બને છે, ચૌદ સ્વપ્નની પ્રાપ્તિ પછી માતાની ભાવનાઓને વૃદ્ધિ પામતી જાય છે અને અનેક આશાઓ જન્મે છે. ગર્ભના પ્રતાપે માત્ર સર્વત્ર શાંતિ અનુભવી રહ્યા છે.
ગર્ભની સંસ્કૃતિનું માતા પર કેવું પ્રતિબિંબ પડે છે, તેનું એક દષ્ટાંત સ્મરણમાં આવી જાય છે. એમ કહેવાય છે કે-રાવણની માતાએ રાવણુ જ્યારે ગર્ભમાં હતા ત્યારે
For Private And Personal Use Only
