________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન સાહિત્ય- સેવા
૩૯૧ વર્તમાન દશા માને છેવટે એવી દશામાંથી બહાર નીકળવાનાં અનેક સાધનો વિચાર કરી ચનમાં કર્તવ્ય પ્રેરણા કરીશું. આ દ્રષ્ટિએ જૈનસાહિત્યને અને જે વિચારણા થાય તે માત્ર પ્રેરક સમાજવી, વિચારને એ પ્રકોપર વિનિમય કરવાના આમંત્રણ રૂપ ધારવી અને ત્યારપછી એની સર્વદેશીય ચર્ચા થઈ રહે ત્યારે કર્તવ્ય દિશાને નિર્ણય કરે.
એનો નિર્ણય થાય કે નહિ તે વિચારવાનું મારું કાર્ય નથી. મારે સારુ જેને આ વિષયને અંગે ઘણું કહેવાનું છે, તેથી તેવું વિચાર વાતાવરણ ઉત્પન્ન કરવાને માટે હું લખ ગ ધાર્યું છે.
રાહિત્ય સંગમાં જ્યારે વિચાર કરવામાં આવશે ત્યારે એટલું મોટું વિશાળ શ્રેત્ર સામે દેખાશે કે તેને પાર નહિ. એક ઉપરટપકે સાદી લાગતી બાબતમાં જ્યારે આટલું બધું કાર્ય કરવાનું પ્રાપ્ત થાય છે તો બીજા સામાજિક પ્રકોમાં કેટલું કર્તવ્ય રહેલું હશે તેને તેથી ખ્યાલ આવશે. * વર્તમાન પરિસ્થિતિનો વિચાર કરતાં ઘણી વાર પંચમ કાળને યાદ કરી. કેટલાક બંધુઓ હદય સમુખ હાનિની દશાને રાખી મનમાં નિર્ણય કરી બેસે છે કે એ તો કાળજ એવો છે, હા અવસર્પિણી કાળમાં સારી વાત સાંભળવાની બને જ નહિ, આ તેઓનો મુદ્રાલેખ છે. આ સ્થિતિ વિઘાતક છે, સંપૂર્ણ સત્યથી રહિત છે અને Passimistic [ અધોમુખી ) હાઈ અતી દુઃખદ છે. એક તો એ વિચાર કરનાર આદર્શને સન્મુખ રાખી શકે નહિ, બીજું જ વિચારની વિરૂદ્ધ લખવાની જરૂર હોયજ નહિ. મારે તે સુસમાથી દુસમાં, અવાર પુણ્ય નિધાનજી.” મારે તે આ કાળ પણ ઘણે ભાગ્યશાળી વર્તે છે, એ ખરી જૈન દશા છે, જિતનારની દશા છે, વિજય કરનારના આદર્શની ભાવના છે, સમયને ગાળ દેવી એ તે તદ્દન હનરાવનું કાર્ય છે. આ કાળમાં પણ અનેક ઉદય થવાના છે, જે કે યુગપ્રધાનની રાહ જોઈ બેસી રહેવું એ પણ મંદતા બતાવે છે, પણ ઉપરોકત વિઘાતક વિચારકેને કહેવું કે યુગપ્રધાન જરૂર આવશે, આવ્યા વગર રહેશે નહિ, પણ તેને માટે માર્ગ તૈયાર કરવો આપણું કામ છે. પ્રાળ પુરૂષ નીકળી સમાજને દોરશે, અવ્યવસ્થિત કામ કરનારાને બેસાડી દેશે. દેશકાળનાં સૂરને યોગ્ય સ્થાન આપશે, ધર્મના અવિચળ સિદ્ધાંત ચાને દાવગરના વહેમનું પ્રથકરણ કરી બનાવશે અને મૂળ પાયાને મજબુત કરી પાંદડા શેખડાનાં અનેક માર્ગોમાં ભેદ નથી પણ તંદુરસ્તી છે, વિરોધ નથી પણ એકતા છે એમ સમજાવશે. એવા મહાન પુરૂની આ કાળમાં આવશ્યક્તા છે અને એ પણ સિદ્ધ થશે, પણ આપણે એના ઉપર આધાર રાખી હાલ બેસી રહેવું ચે. ગા નથી. ફક્તક્ષેત્રમાં આપણે છેવ બી જે લાવશે તે તેમાંથી
For Private And Personal Use Only
