________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૧૦
मुखपृष्टपर सूकेला लोकनुं विवेचन्द,
(અનુસંધાન પટ પરથી) લેકમાં જણાવ્યા મુજબ અમુક અમુક વસ્તુઓ મનુષ્યને મહા પુન્યના યોગે પ્રાપ્ત થાય છે. તેમાં પ્રથમ દાન અને વિવેકના સંયોગવાળી લમીને દર્શાવેલ છે, તે વિશેનું વિવેચન આપણે પ્રથમ અંકમાં કરી ગયા છીએ. આ અંકમાં ફકત શા માનસ સંપૂર્ણ શુદ્ધ શતાવાળા મન વિશે આપણે વિવેચન કરીશું.
દ્વારાં બા એમાં કાર્ય એ શબ્દ ઉપર ખરેખર ભાર મૂકવાને છે, કારણ મન તો દરેક પ્રાણની રામાન્ય વસ્તુ છે, તે દરેકને મળેલું છે, પરંતુ તે સંપૂર્ણ શુદ્ધ શ્રદ્ધાવાળું મળવું તેજ મહા પુન્યનો ચોગ છે. તેથી ખરું વિચિન ગામ ઉપર કહેવાની જરૂર છે, છતાં અને તદ્દન વિવેચન વિના કહી શકાય નહિ. કારણ
मनः एक मनुष्याणां कारण बन्धमोक्षयोः । અર્થાત્ મનજ મનુષ્યને બન્યું અને મોક્ષનું કારણ છે.
મનની શક્તિ જેવી તેવી નથી, તેથી મન જીતવું એ ભાગ્યેજ કોઈને માટે રાંભવિત ગણાય છે. ઘરે લાગે દરેક આમા મનથી જીતાય છે, અને પિતાનું ધાર્યું કરી શકે છે. આમાને તેનું ધાર્યું કરવા દેતું નથી. કાર રમત यैमनोजये तेऽपि यता न शताः । मनोजयस्यात्र पुरो हि तस्मात् तृणं त्रिलोकी વિજ્ઞાતિ “સંસારમાં એવા ઘણુ મનુષ્ય થઈ ગયા, કે જે એ છ ખંડ જીતી, લીધા, પરંતુ તેઓ પણ મનને ય કરવામાં શકિતવાન્ ન થયા. માટે મનના જય ની આગળ છ ખંડન જય પણ તૃહ સમાન ગણવામાં આવે છે. અલબત તેથી એમ કહેવાનું નથી કે આત્મા મનને જીતી ન શકે. મનને એક મન્મત્ત હાથીની ઉપમાં આપી આત્માને તેની ઉપર બેઠેલા માવતની ઉપમા આપીએ તો તે ઘટે શકે છે. જે માલત હાથી ઉપર અંકુશથી કાબુ રાખી શકે તે હાથી પાસેથી ધાર્યું દરેક કામ લઈ શકે, પરંતુ જે કાજુ ખોઈ બેસે તે માવતની શી વલે થાય તે કહે શકાય નહિ. માવતનું જીવવું જ વખતે મુશ્કેલ થઈ પડે.
મનની શકિત અને ચંચળતા વિશે હા આનંદદાસજી જહાજે સત્તરપા લીધે કર કુંથુનાથજીન સ્તવનમાં જે વિગત દર્શાવી છે તેથી તેનો કેટલે એક ખ્યાલ રાખી શકે છે; સાધારણ મનુષ્ય માટે તો શું, પરંતુ એમના જેવા ધુર દ - મડાગાઓ માટે પણ તેમણે મનને જલદી થાય એવું ગમ્યું નથી. છેવટમ હાજી કયું છે કે “ આગમ કહેવું છે તેથી માનવું જ પડે છે કે પ્રભુ તમોએ તે સાદયું, પરંતુ રા તે ત્યારે જ સ. કે જ્યારે મારું મન રાધાય
For Private And Personal Use Only
