________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આ જગતમાં પ્રાણુ અનેક છે, દરેકને અન છે, દરેકની માન્યતામાં કાંઈક કાંઈક તે ફરક આવેજ છે, જેથી કોની માન્યતા સાચી પણ તેમાં શ્રદ્ધા રાખવી તે ડાહા માણસે પડેલી ગુંચવણ ઉકેલવા જેવું છે.
શ્રદ્ધા રાખે, શ્રદ્ધા રાખે, એમ જનસમૂડ બોબે જાય છે, પણ તેમાં ગુંચવ ણી મોટી છે. શુદ્ધ સાચા નિર્ણયને પણ શુદ્ધ સાચી વ્યકિત સંજોગોને વશ ફેરવે છે, જો કે તેમ કરવા તેઓને અંતઃકરણનો વિચાર હેતો નથી. બને છે એમ કે અગણિત મનુષ્યના, અગણિત શનના, અગણિત ધર્મ, અગણિત નહિ તે ઘણાએ ઘ ઉદભવે છે અને સર્વ પિતાનું તે સાચું જણાવી તેમાં શ્રદ્ધા રાખવા આગ્રહ કરે છે, જેથી શ્રદ્ધા કોને કહેવી અને એમાં રાખવી તે મુશ્કેલ થઈ પડે છે.
આમ હોવાથી મનુષ્યને જેમ બને તેમ સ્વતંત્ર વિચારી થવાની જરૂર છે, બીજી તરફ વિચારતાં છંદગી એટલી ટૂંકી છે કે દરેકે દરેક બાબતનો નિર્ણય પ્રત્યેક વ્યક્તિ કરી શકે નહીં. જેથી જે જે મનુષ્ય પોતાને ડાહ્યા થઈ ગયેલા લાગે તેના નિર્ણયે પર આધાર રાખવાની જરૂર પડે છે અને તેજ આગળ વધી શકાય તેમ છે. જે દરેક મનુષ્ય દરેકે દરેક બાબતને નિર્ણય કરવા બેસે તે ડાહ્યા માણ સોએ કરેલા આગલા નિર્ણ નકામા જાય; એટલું જ નહિ પરંતુ પોતાને માટે એટલું બધું કાર્ય વધી પડેલું લાગે કે કાંઈ છે જ નહીં. જેથી આવેલા નિર્ણ પર આધાર રાખવાની જરૂર છે અને બીજાના નિર્ણય પર આધાર રાખવો તેનું નામ જ શ્રદ્ધા છે.
અને કઈ અંધશ્રદ્ધા માટે પ્રશ્ન ઉડાવશે. અંધશ્રદ્ધા કોને કહેવી તેમાં ઘણા ગુંચવાય તેવું છે. બીજાના નિર્ણયે પર આધાર રાખવો તેનું નામ શુદ્ધ છે તો પછી અંધશ્રદ્ધાને અવકાશ જ કયાં છે? ખુલાસામાં જણાવવાનું જે પારકાના દરેકે દરેક નિર્ણય પર વિચાર્યા વિના જ આધાર રાખવો તે અંધશ્રદ્ધા ગણાય, પરંતુ બીજાના નિર્ણય પર સ્વતંત્ર વિચાર કરી જે જે સાચા લાગે તે પ્રમાણે વર્તવું તેને અંધશ્રદ્ધા ને કહેતાં ખરી શ્રદ્ધા કહી શકાય,
શ્રદ્ધા કેટલાએકને સ્વતંત્રતામાં બેડી સમાન લાગે છે, પણ તેને સંપૂર્ણ વિચાર કરતાં તેમ લાગશે નહિ. તે દુ:ણને દુઃખમાં વિરમે છે. દુનીઆમાં દરેકને દરેક જાતની સાનુકુળતા મળવી મુકેલ છે, કદાચ હોય તો તેમાં ક્ષતિ થતાં વાર લાગતી નથી. સંસાર એવી રીતે "" ના લાગે છે કે તેમાં સુખ હમેશાં
રમમાં ખામી પડો થયો છે. આ પહેલાં માલુને શ્રદ્ધા એક અધ્યા ફો છે. શ્રદ્ધા ઉપર ઢળી જઇ માણસ દુઃખમાં પણ દિવસ નિગમે છે અને દુ:ખને વિસારે પાડે છે, નહિ તો દ માં મુંબના વખત આવે છે અને કાંઈ સુઝતું નથી,
For Private And Personal Use Only
