________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૦
જૈનધર્મ પ્રકારા.
જે
અને અહિંસાદિક અકાય નો નિર્ણય, તથા ક્લિષ્ટ ચિત્તના અને નિર્મળ ચિત્તતાનાં જે લક્ષણો તેથી મૂઢ ( મુગ્ધ ), તેમજ આહારસ'જ્ઞા, ભયસંજ્ઞા, પરિગૃહસ'જ્ઞા અને મધુનસંગ રૂપ કલેશધી ત્રસ્ત ની અનેક ગતિમાં પુનઃ પુનઃ ભ્રમણ થકી લિ” એવાં આડ પ્રકારનાં કર્મ બંધનથી બધાયેલા અને અહ નિકાચિતપણાથી ભારે સનો જન્મ જરા અને મરણો વડે અનેક આકારે વારવાર રખડતા, નરક, તિઇંચ, મનુષ્ય અને દેવગતિમાં નિતર સેકડો ગમે દુઃખોના મ્હોટા ભાર વડે વ્યાસ હોવાથી દુર્ગંળ અને દીન બનેલે શબ્દાદિક વિષયસુખમાં આસક્ત થઇ પુનઃ તેનીજ અધિકાધિક અભિલાષા રાખતા જીવ કપાયી–ક્રોધી, માની, માયાવી, અને લેભી કહેવાય છે. ૨૦૨૩,
6
એવે કષાયી આત્મા કેવી વિડંબના પામે છે તે બતાવે છે. ’ स क्रोधमानमायाझोनैरतिदुर्जयैः परामृष्टः । प्राप्नोति याननर्थान् कस्तानुदेष्टुमपि शक्तः ॥ २४ ॥ ભાવા—અતિ દુય એવા ક્રોધ, માન, માયા અને લાભવડે કરીને વીટાયેલા પ્રાણી જે જે અનને પાઢે છે; તેનું કથન કરવાને પણ કાણુ સમર્થ છે? ૨૪. વિવેચન—દુય એવા ક્રોધ, માન, માયા અને લેભરૂપ કષાયને વશ પુડેલા જીવ વધ અંધાર્દિક જે જે અન ( આપદા ) પામે છે તે નામ માત્રથી વર્ણવવાને પણ કાણુ સમ છે ? જોકે સકળ અનર્થ વર્ણવી શકાય એમ નથીજ, પરંતુ સ્થૂલતર કેટલાક અનર્થનું કથન ભવ્યજનેને હિતકર જાણીને કહે છે. ૨૪, क्रोधात्प्रीतिविनाशं मानाद्विनयोपघातमाप्नोति । शाठ्यात्मत्ययहानिं सर्वगुणविनाशनं बोजात् ॥ २५ ॥
ભાવા -ક્રોધ વડે કરીને પ્રીતિના વિનાશ થાય છે, માનથી વિનયને ઉપઘાત થાય છે, માયાથી વિશ્વાસનો લેપ થાય છે અને લેભથી સર્વ ગુણને વિનાશ
થાય છે. ૨૫.
*
"
વિવેચન~મેહ કઢિયજનિત ક્રોધી સ્વભાવથી આ લેકમાં પ્રગટ પ્રિયતમ જનો સાથે પણ પ્રીતિના લેપ થાય છે, અને પ્રીતિના નાશ થયે સતે આત્માને બહુ અસુખ પ્રગટે છે. હુજ જ્ઞાની, દાતા કે શૂરવીર છુ... ઇત્યાદિક ગર્વ યુક્ત આત્માના પરિણામથી વિનયનો લેપ થાય છે. વિનય મૂળ ધર્મ હેાવાથી દેવ, ગુરૂ, સાધુ અને વૃદ્ધાનો યથાયોગ્ય વિનય કરવાજ જોઇએ, તે જેનામાં ગ જાગે છે તે કરી શકતો નથી. શવૃત્તિ-માયા પરિણામથી પોતાના ઉપરથી લોકોની પ્રતીતિ ઉડી જાય છે. વ્યવહારમાર્ગમાં કપટ વૃત્તિથી અસત્ય ભાષણુ ચેાગે ‘ સત્યવાદી શાહુકાર
,
For Private And Personal Use Only
