________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રશમરતિ પ્રકરણમ. श्री उमास्वातिवाचक विरचितम् प्रशमरति प्रकरणम्.
(સાલે વ્યાયા સમેત ) (લેખક-સમિત્ર કરવિજયજી)
અનુસંધાન પુ. ૨૬ ના પથ ૨૬૮ થી. रागद्वेषपरिगतो मिथ्यात्वोपहतकलुषया दृष्टया । पश्चाश्रवमनबहुलातरौद्रतीब्राजिसंधानः ॥ २० ॥ कार्याकार्यविनिश्चयसंक्लेशविशुद्धिनदणैर्मूढः ।
आहारनयपरिग्रहमैथुनसंझाकविग्रस्तः ॥ २१ ॥ विष्टाष्टकर्मवन्धनबद्ध निकाचितगुरुर्गतिशतेषु । जन्ममरणैरजस्रं बहुविधपरिवर्तनाज्रान्तः || २२ ॥ दुःखसहस्रनिरन्तरगुरुनाराक्रान्तकर्षितः करुणः ।
विषयसुग्वानुगततृपः कपायवक्तव्यतामेति ॥ २३ ॥ ભાવાર્થ–રાગ થી વ્યાસ, મિથ્યાત્વથી મલીન થયેલી કલુષિત બુદ્ધિદષ્ટિવડે પંચાથવરૂપ અતિશય મળને લીધે આર્તરિદ્રધ્યાનના તીવ્ર પરિણામવાળે, કાયાકાર્ય વિનિશ્ચય અને સંલેશ તથા વિશુદ્ધિના લક્ષણોથી મૂઢ, આહાર, ભય, મૈથુન અને પરિગ્રહ સંજ્ઞા રૂપ કલેશથી ગ્રસ્ત, આઠ પ્રકારના કિલષ્ટ કર્મના નિકાચિત બંધનથી ભારે થયેલે, સેંકડે ગતિને વિષે જન્મ મરણવ નિરંતર બહુ પ્રકારના પરિભ્રમણવડે ભમેલે, હજારે ગમે અવિચ્છિન્ન દુખવડે અત્યંત ભારાક્રાંત થવાથી દુર્બળ, કરૂણાજનક સ્થિતિવાળે, અને વિષય સુખની તૃષાવાળે એ (દીન દુખી) જીવ કષાયી કહેવાય છે. ૨૦-ર૩
વિવેચન—ઉપર જેમના પર્યાય બતાવવામાં આવ્યા છે તે રાગ અને દ્વેષયુક્ત અને તત્ત્વાર્થમાં અશ્રદ્ધાનરૂપ અભિગૃહીત, અનભિગૃહીત અને સંદેહાત્મક ત્રણ પ્રકારના મિથ્યાત્વવડે ઉપહત હોવાથી મલીન બુદ્ધિયેગે પાંચ ઇન્દ્રિયે અથવા પ્રાણાતિપાતાદિક પાંચ આ તારા જેણે કર્મ રાશિ ઉપચિત (એક) કરેલ છે તેમજ આર્તધ્યાન અને રૌદ્રધ્યાન વડે જેના બહુજ કઠોર પરિણામ છે, જીવરક્ષાદિક કાર્ય
૧ અગ્રોચ, ઈષ્ટવિગ, અનિષ્ટસોગ અને રોગ ચિંતા રૂપ. ૨ હિંસાનુબંધી, માનુબંધી, તેયાનુબંધી અને પરિહરક્ષણનુબંધી રૂપ,
For Private And Personal Use Only