Book Title: Gujaratma Dharmik ane Tattvagyanna Sahityani Paristhiti
Author(s): Narmadashankar D Mehta
Publisher: L D Indology Ahmedabad
View full book text
________________ 12 ગુજરાતમાં ધાર્મિક અને ગુજરાત દેશ પશ્ચિમાસ્નાયમાં પડે છે. ભારતવર્ષમાં મહાભારત યુદ્ધ થયા પછી પ્રજાનો અને ધર્મનો વિપ્લવ થવાનો પ્રસંગ ઊભો થયો ત્યારે જે પરમેશ્વરે અવતાર ધારણ કરી ધર્મનો સમુદ્ધાર કર્યો એવા ભગવાન શ્રીકૃષ્ણના દિવ્યભાવ સંબંધમાં હિન્દુધર્મની કોઈ પણ શાખા, પ્રશાખા, સંપ્રદાય અથવા પંથને મતભેદ નથી. એકી અવાજે શૈવ, વૈષ્ણવો, શાક્તો, ગાણપત્યો વગેરે નિર્વિવાદપણે સ્વીકારે છે કે ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ ઈશ્વરાવતારી હતા આ ઈશ્ચરાવતારી પુરુષની જન્મભૂમિનું માન ગોકુળ મથુરાનો પ્રદેશ લઈ શકશે, તેમની પ્રૌઢ ઉત્તરાવસ્થાના જીવન વડે અને શુદ્ધ ભાગવત ધર્મના ઐકાન્તિક બોધ વડે ભારતવર્ષની ઉજ્જવલ ધર્મકીર્તિનો વિજયસ્તંભ તો ગુજરાતની દ્વારિકા નગરીમાં જ રોપાયેલો ગણાશે. વેદધર્મનો સમુદ્ધાર આ ઇશ્વરાવતારી “રણશૌડૂ” (ગુજરાતી માં “રણછોડ') એટલે બળવાન યુદ્ધવીરે અને અદ્ભુત પ્રકારનાં દાન કરનાર દાનવીર કર્યો છે. “મહાભારત' માં શ્રીકૃષ્ણના જન્મના નિમિત્તરૂપે એમ કહેવામાં આવ્યું છે કે દેવકીના પેટે ભગવાન અવતર્યા તે એવા હેતુથી કે ભૂમિ ઉપરના બ્રહ્મનું એટલે વેદજ્ઞાનનું રક્ષણ થઈ શકે. ભગવાન શ્રીકૃષ્ણની બંસીવાળા બાલગોપાલની મૂર્તિ વૃંદાવનને પ્રવિત્ર કર્યા કરશે, એમની યુવાવસ્થાની રસમયી મધુરમૂર્તિની રાસલીલા યમુના-પ્રદેશને અખૂટ ચમત્કાર આપ્યા કરશે, પરંતુ સમરાંગણમાં પાંચજન્ય શંખનાદ કરી સેનાનું પ્રોત્સાહન કરવાના અને યુદ્ધભૂમિમાંથી પલાયન કરી ક્ષાત્રધર્મમાંથી પાછા હઠતા અર્જુનને વ્યાપક ગીતાધર્મ નો ઉપદેશ કરવાના પરાક્રમના બીજકો તો દ્વારિકામાં જ પાર્થસારથિની મૂર્તિએ નાખ્યાં ગણાશે. કારણકે દ્વારિકામાં જદુર્યોધન અને અર્જુને યુદ્ધના સાહાયની માગણી કરી હતી, અને પોતે શસ્ત્ર નહિ ધારણ કરવાનું વ્રત લઈ અર્જુનના રથનું સારથિપણું કરવાનું કબૂલ કરી સૂત્રધાર તરીકે ધર્મનો જય અને અધર્મનો પરાજય કરવાના નાટકનો પ્રથમક શ્રીકૃષ્ણચંદ્ર દ્વારિકામાં જ ભજવ્યો હતો. તે ભગવાને પોતાની દેહલીલાનું વિસર્જન પ્રભાસપાટણ આગળ જ કર્યું હતું. ધર્મજ્ઞાન અને તત્ત્વજ્ઞાનનો પ્રબોધ પણ પ્રભાસપાટણ આગળ જ છેવટનો થયો હતો. જેમની ભૌતિકજીવન દશામા મૌકા ના રક્ષણના બીજનું રોપણ થયું અને તે બીજમાંથી મહાન ન્યગ્રોધવૃક્ષરૂપે હિન્દુધર્મ કલિયુગમાં વિસ્તાર પામ્યો તેવા કલિયુગના આદ્ય વેદધર્મપ્રવર્તક શ્રીકૃષ્ણની આવાસવાળી સૌરાષ્ટ્રભૂમિ, જ્યાં સુધી ગીતાની સ્મૃતિ
