Book Title: Gujaratma Dharmik ane Tattvagyanna Sahityani Paristhiti
Author(s): Narmadashankar D Mehta
Publisher: L D Indology Ahmedabad
View full book text
________________ 34 ગુજરાતમાં ધાર્મિક અને ગુજરાત વર્નાક્યુલર સોસાયટીએ હિન્દ તત્ત્વજ્ઞાનના ઈતિહાસમાં કર્યો છે. પરંતુ મારો અભિપ્રાય એવો છે કે પ્રત્યેક દર્શનને લગતાં સ્વતંત્ર નિબંધો Black wood Philosophical Series જેવા લખવા જોઈએ. ઉદાહરણ તરીકે ઐતરેય મુનિ અને તેના સિદ્ધાંતો; યાજ્ઞવલ્કય અને તેનો બ્રહ્મવાદ; મહાવીર સ્વામી અને જૈન દર્શન; ગૌતમ બુદ્ધ અને બૌદ્ધ દર્શન, મહાયાન અને હીનયાનઃ કણાદ અને વૈશેષિક; ગૌતમ અને ન્યાય; કપિલ અને સાંખ્ય; પતંજલિ અને યોગ, જૈમિનિ અને કર્મ મીમાંસા; બાદરાયણ અને બ્રહ્મમીમાંસા, શંકરાચાર્ય અને કેવલાદ્વૈતદર્શન; રામાનુજ અને વિશિષ્ટાદ્વૈતદર્શન; વલ્લાભાચાર્ય અને શુદ્ધાદ્વૈતદર્શન; શ્રીકંઠ અને શિવાદ્વૈત દર્શન; લકુલીશ અને પાશુપત દર્શન; સોમાનંદ અને કાશ્મીર શૈવ દર્શનશિવાચાર્યો અને દ્રાવિડ શૈવ સિદ્ધાન્ત; દયાનંદ સ્વામી અને આર્યસમાજ; નૃસિંહાચાર્ય અને શ્રેયસાધક સંસ્થા; અને પ્રાર્થના સમાજના સિદ્ધાન્તો વગેરે વિષયો ઉપર સોસો પાનાના નિબંધો તે દર્શનોના નિપુણ વિદ્વાનોને હાથે લખાવા જોઈએ. ગુજરાતી પ્રજા આ વિષયોનું માતૃભાષામાં સ્વતંત્ર ચિંતન કરી શકે તેવા સાહિત્યની જરૂર છે. તરજુમિયા સાહિત્યની હવે અગત્ય નથી. આ ઉપરાન્ત તે તે દર્શનોમાં રસ લેનારા વિદ્વાનોએ ગુજરાતમાં એવી એક સંસ્થા Society ઊભી કરવી જોઈએ કે જયાં ધર્મજ્ઞાન અને તત્ત્વજ્ઞાનના વિષયો ઉપર ચર્ચા થાય, પાશ્ચાત્ય ધર્મજ્ઞાનની શ્રેણીઓના સ્વાધ્યાય કરનારા પાસે ગુજરાતીમાં પ્રવચન થાય, આપણી ધર્મજ્ઞાનની અને તત્ત્વજ્ઞાનની શ્રેણીઓ સાથે તેની સરખામણી થાય, તેના ઉપર વાદ થાય; અને ગુજરાતીમાં ત્રિમાસિક આ સંસ્થા તરફથી પ્રકટ થાય. ગુજરાતી ભાષાની યુનિવર્સિટીમાં પ્રતિષ્ઠા થઈ છે એટલાથી જ આપણે તૃપ્ત થઈ બેસી રહેવાનું નથી. ગુજરાતીમાં ધર્મજ્ઞાન અને તત્ત્વજ્ઞાનને લગતું પ્રૌઢ સાહિત્ય શિષ્ટ વિદ્ધાનોથી ઉત્પન્ન થવું જોઈએ અને તેમાં આ સંસ્થા પરોક્ષ રીતે સારી મદદ કરી શકે. ગુજરાત વર્નાક્યુલર સોસાયટી તરફથી આવી એક શાખાનો જન્મ થાય અને તે વડવાઈમાંથી નવું વૃક્ષ જન્મ પામે તો તે સત્વર ઊછરી આવે. | ગુજરાતીમાં કોશની ખામી ઘણાં વર્ષોથી જણાય છે, અને તે પૂરી પાડવાના પ્રયત્નો થાય છે, પરંતુ ધર્મ અને તત્ત્વજ્ઞાનની શાખાના પારિભાષિક શબ્દોનો એક
