Book Title: Ek Bija ne Samajie
Author(s): Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad
Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad
View full book text
________________
આ બધું હું સમજાવું, પણ સામાન્ય મુસલમાનના મગજમાં આ ઊતરતું નથી. પરિણામે એક આખો જબરજસ્ત સમાજ, દસ-બાર કરોડની વસ્તીવાળો સમાજ-છેલ્લાં પાંચ દાયકાથી અંધકારમાં, અશિક્ષણમાં અને આવા ખોટા અર્થઘટનોથી પીડાય છે. અને પછી એમાં વધારે ઉમેરો કર્યો આપણા રાજકારણીઓએ. બિનસાંપ્રદાયિક્તાનો સાચો અર્થ શું છે ? મેં અંબુભાઈને કહેલું કે મારે આની વાત થોડી કરવી છે. બિનસાંપ્રદાયિકતાનો સાચો અર્થ આપણે હાથમાં લઈએ તો એક વખત એમ લાગે કે ઈસ્લામને સેકયુલારીઝમ સાથે કોઈ નિસ્બત ના હોઈ શકે. થોડાક આગળ જઈએ અને ઉપરછલ્લી વિચારધારાઓથી ઉપર જઈએ તો દુનિયાના કોઈ ધર્મ સાથે સેકયુલારીઝમને ટકરાવ હોઈ શકે નહીં. સેક્યુલારીઝમનો માર્કસવાદી અર્થ ન લઈએ. સેકયુલારીઝમની આપણા દેશમાં અત્યારે ત્રણ-ચાર વિચારધારાઓ છે. માર્કસવાદી વિચારધારા છે, ગાંધીવાદી વિચારધારા છે, ગાંધીવાદીઓ સારી સારી ઊંચી વાતો કહેશે, ઉપદેશો આપશે. હિન્દુ-મુસ્લિમ ભાઈભાઈની વાતો કરશે. સારી જ વાત છે. હેતુ ખરાબ નથી. પણ, એથી આગળ બિનસાંપ્રદાયિકતાનો સાચો મર્મ શું ? તો ગાંધીજી જે પ્રાર્થનાઓ કરાવતા એથી અંદર જઈએ તો સેકયુલારીઝમના ખ્યાલથી એ બહુ મેળ બેસે નહીં. સેક્યુલારીઝમ આપણામાં બહુ ઓછા લોકો જાણે છે. કેટલાક રાજકારણીઓ હવે એમ કહે છે કે, સેકયુલારીઝમ નહીં, સર્વધર્મ સમભાવ. પણ સર્વધર્મ સમભાવ સાથે પણ એને મેળ નથી. "સેકયુલારીઝમ ઈઝ ખોરલી વેસ્ટર્ન આઈડીયોલોજી”. પશ્ચિમમાં જ્યારે ૧૯મી સદીના ઉત્તરાર્ધમાં વિજ્ઞાનની શોધખોળ જ્યારે જબરજસ્ત થવા માંડી અને ગૅલેલિયો, કોપરનિર્ક્સ આ બધાએ જ્યારે પુરવાર કર્યુ કે, ધર્મ ગ્રંથોમાં બધું લખ્યું છે તે સાચું નથી. પૃથ્વી ચોરસ નથી પણ ગોળ છે. સૂર્ય પૃથ્વીની આસપાસ ફરતો નથી. પૃથ્વી સૂર્યની આસપાસ ફરે છે. આવાં કેટલાંય તથ્યો અને રહસ્યો ખુલ્લાં કર્યાં. અને પરિણામે ધર્મગ્રંથો અને ધર્મગુરુઓ જે કહેતા હતા એ ઉપદેશો અને વિજ્ઞાન વચ્ચે એક ટક્કરની ભૂમિકા સર્જાઈ. અને ટક્કરની ભૂમિકામાંથી હોલિયોક જેવા લોકોએ આ સિદ્ધાંત આપ્યો જે સેકયુલારીઝમ છે.
આપણે ધર્મ અને વિજ્ઞાન જ નહીં પણ ધર્મ અને શિક્ષણ, ધર્મ અને કાનૂન, ધર્મ અને રાજ્યસત્તા આ બધા વચ્ચે જો ભેદરેખા નહીં દોરીએ તો આ સંઘર્ષ માણસ-જાતને મારી નાંખશે. એક પછી એક શોધખોળોમાં ટ્રેન, મોટરકાર, ઈલેકિટ્રકસિટી આ બધાની શોધખોળ થવા માંડી, એટલે ધર્મ અને બીજાં ક્ષેત્રો
એક બીજાને સમજીએ
૧૯
