Ek Bija ne Samajie

Author(s): Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad
Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad

Page 42

પોતાના કામમાં હશે. તેની માએ કંઈક બૂમ પાડી, "પાણી મંગતી હું દેતી નહીં હૈ." મૌલાના કમરુદ્દીનને ખરાબ લાગી ગયું. “તું મારી માને પાણી નથી આપતી” ખલાસ, ગુસ્સામાં આવી ગયા, સજા કરી અને કહ્યું : "તલ્લાક તલ્લાક તલ્લાક." હવે આટલો મોટો આલીમ આવી રીતે કરે? તેમનું સ્થાન ઘણું ઊંચું છે વડોદરામાં, તો પછી સાધારણ કોઈ માણસ આવી રીતે ગુસ્સામાં, કોઈ રિક્ષાવાળો બિચારો આખો દિવસ મહેનત કરી ઘરે જાય, ઘરે જઈને પૈસા માંડ માંડ વીસ પચ્ચીસ રૂપિયા કમાયો હોય અને બચ્ચાઓ પણ ઘણાં હોય, કોઈ નાનો અમથો ઝઘડો થઈ ગયો અને એના મોંમાંથી નીકળી ગયું,"તલ્લાક તલ્લાક તલ્લાક” તો શું પેલી બાઈ ઘેર જાય? તો જાય ક્યાં? એનું ઘર જ નથી કોઈ, બાપને ત્યાં જઈ શકતી નથી. એની સ્થિતિ એવી નથી કે કંઈક કમાણી કરી શકે. છેલ્લે આ બાઈ જાય કયાં? એટલે આ બધી વાતો આપણે કરીએ છીએ, સૈયદ શાહબુદ્દીન કહે છે કે, ઔરતનું ધ્યાન બેતુલબાલમાંથી થશે. આજે બધા જાણે છે કે બેતુલબાલમાં રકમ નથી. છતાં સૈયદ શાહબુદ્દીન એવો દાવો કરે છે કે બેતુલબાલમાંથી એનું ધ્યાન રાખવામાં આવે છે. એટલે આ એક જાતનું નાટક છે. અને બહાર આવીને હવે કહેવાની જરૂર છે કે ભાઈ આવું નાટક હવે બંધ કરો, બહુ થયું. કાયદા બરાબર સાચા; પણ એના પાળનારા કેટલા?
આજે આપણા દેશની અંદર, એકેએક મિનિસ્ટરની સ્પીચ, ગાંઘીજીનું નામ લીધા વિના પૂરી નથી થતી. તમે જોવા જાવ કે એમના વર્તનમાં કેટલું છે? એ જ રીતે છે મહમ્મદ સાહેબનું. મુસલમાનો જે રીતે મહંમદ સાહેબનું જે આચરણ છે તે પ્રમાણે આચરણ થાય છે? નથી થતું. એ જ રીતે વર્તન કરે છે એમાં ઘણો ફરક છે. પ્રેકટિકલ ને બીલીફ. બીલીફ એક વસ્તુ છે પણ, એકસ્યુઅલ પ્રેકટિકલની અંદર નથી થતું. એટલે હું તો ખાસ આપને અરજ એ કરું કે, પ્રેકટિકલ એન્ગલે જોઈએ કે, આ બિનસાંપ્રદાયિકતાને આપણે ચલાવવી કેવી રીતે? સૌથી પહેલો સવાલ એ ઊભો થાય કે બિનસાંપ્રદાયિકતા એટલે શું? ગાંધીજીની બિનસાંપ્રદાયિકતા, એ નહેરુની નથી. નહેરુ બિનસાંપ્રદાયિકતાએ સરદાર પટેલની નથી. તમે ડેફીનેશનમાં જાવ તો રાધાકિષ્નનું પણ ડેફીનેશન અલગ છે. રાજાજીનું પણ અલગ છે. અડવાણીનું ડેફીનેશન એક આવશે. શાહબુદ્દીનનું ડેફીનેશન બીજું આવશે. તો લેવું કંઈ રીતે? વાત સાચી યાસીનભાઈની કે બિનસાંપ્રદાયિકતાનો આખો વિચાર એ વેસ્ટર્ન આઈડિયા છે. હવે, એ વિચારને લીધા એક બીજાને સમજીએ
૩૭