Book Title: Ek Bija ne Samajie
Author(s): Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad
Publisher: Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad
View full book text
________________
ઈતિહાસમાં મોતેજલા કહેવાય છે. મોતેજલા 'રેશનલ' વાતો કરતા હતા. પરંતુ એમણે જ્યારે અબ્બાસીને સાથ આપ્યો ત્યારે જેઓ ટ્ટરપંથી ગણાતા હતા તેમના ૫૨ ભયંકર અત્યાચાર કર્યો. એમને જેલમાં પૂર્યા, દ૨૨ોજ કો૨ડા ફટકારતા. આની પાછળનું એક માત્ર કારણ એ હતું કે કટ્ટ૨૫થી ‘રેશનલ’ નહોતા. આજે મુસ્લિમ પંથોમાં જે ચિત્ર આપણા હિંદુસ્તાનમાં નજરે પડે છે એવું ઈસ્લામના પ્રારંભે નહોતું પરંતુ એ અંગે હું પછી થોડી વાત કરીશ.
ઈસ્લામમાં જે કટ્ટરવાદ ઝડપભેર ઊભરી રહ્યો છે તેના કારણોનું વિશ્લેષણ કરવું જોઈએ. હું એવું માનું છું કે જગતનો કોઈપણ ધર્મ હોય – ઈસ્લામ, હિંદુ, જૈન, બૌદ્ધ એ તમામમાં માત્ર ક્રિયાકાંડનું જ મહત્ત્વ રહી જતું જોવા મળે છે અને ધર્મનું હાર્દ વિસારે પાડી દેવામાં આવે છે. મેં થાઈલેન્ડ, દક્ષિણ કોરિયા કે શ્રીલંકા જેવા દેશોમાં જોયું છે કે બુદ્ધ ધર્મના જે રીતરિવાજો ત્યાં અપનાવાયા છે, તેને મહાત્મા બુદ્ધ સાથે કશી જ લેવાદેવા નથી. આવું બધા ધર્મો અંગે થતું જ રહે છે. શરૂઆતમાં જૈન કે બુદ્ધ ધર્મમાં મૂર્તિપૂજા, પૂજાપાઠ કે કોઈને ભગવાન માનવાનો કશો સવાલ જ નહોતો. આજે એ બધા વગર જાણે કે ધર્મનું અસ્તિત્વ જ નથી એવું બની ગયું છે. હવે એનો દોષ ધર્મને અપાય કે પામર ઈન્સાનને?
દરેક ધર્મની શરૂઆત જે તત્કાલીન સ્થાપિત હિતો હતાં તેની સામેના વિદ્રોહમાંથી થઈ છે. બહુ ઓછા લોકો જાણે છે કે ઈસ્લામનો જન્મ ખરેખર તો આવા જ એક વિદ્રોહમાંથી થયો હતો. મક્કામાં મોટા વેપારીઓએ લાખો રૂપિયા જમા કર્યા હતા, અન્ય લોકો ૫૨ તેઓ અત્યાચાર કરતા હતા, તેમના વિરુદ્ધ બળવો થયો. કુરાનમાં એવી ઘણી બધી બાબતો છે કે જેમાં ધન-દોલત ભેગી કરવાની કડક આલોચના કરવામાં આવી છે. ધન ભેગું કરવાનું કૃત્ય એટલું બધું નિંદનીય ગણાયું છે કે જે મુસ્લિમ અરબી ભાષા જાણે છે, નિયમિત નમાજ પઢે છે તે કયારેય પૈસા પાછળ દોટ ન મૂકે. પરંતુ આજે સમગ્ર ઈસ્લામી દુનિયામાં પાકિસ્તાન, સાઉદી અરેબિયા, કુવૈત વગેરે સ્થળે મુઠ્ઠીભેર લોકો અત્યંત ધનવાન છે. તેમના હાથમાં બધી સંપત્તિ છે. કુરાન તો ત્યાં સુધી કહે છે કે આ પૈસો જે જમા કરો છો, વારંવાર ગણ્યા કરો છો તે જ નરકની આગ થઈને તમને બાળી મૂકશે. જેઓ ધન એકઠું કર્યા કરે છે, ગરીબો વચ્ચે નથી વહેંચતા તેને અલ્લાહ આકરી સજા કરશે. આમ હોવા છતાં પયગમ્બરના નિધન પછી માત્ર ૩૦ વર્ષમાં જ ધન-દોલતનું મહત્ત્વ વધવા લાગ્યું !
૪૮
એક બીજાને સમજીએ
