________________
જવાબ : વીર પ્રભુનું શાસન વર્તે છે. તેમની આજ્ઞાથી પ્રતિક્રમણ કરવાનું છે તે નિર્વિઘ્ન પૂરું થયું છે તેથી આનંદને વ્યક્ત કરવા તથા માંગલિકને માટે એકરાગે ઊંચેથી બોલાય છે.
પ્રશ્ન-૩૬ : નમોડસ્તુની આ ત્રણ સ્તુતિઓને ઊંચા સ્વરે બોલવાનું કારણ શું છે?
જવાબ : કૃતજ્ઞોનો વ્યવહાર છે કે કામ સારી રીતે નિર્વિને પૂરું થવાથી દેવગુરુની સ્તુતિરૂપ વખાણ જોરદાર કરવો જોઈએ. તથા (૨) દુનિયામાં રાજય કે લગ્નમાં આનંદદાયક કરવા વાજા વગડાવે છે અને (૩) મોટે અવાજે નૃત્યપૂર્વક ગીતો ગવડાવે છે. તેમ અહીં પૂજ્યની પૂજા પણ કરાય છે તથા પૂજ્ય એવા વર્ધમાન સ્વામિની. વધતા (ઊંચા) સ્વરે જોસથી ક્રમસર વધતા અક્ષરોવાળી ૩ સ્તુતિઓ આનંદને વ્યક્ત કરવા માટે બોલાય છે.
દેવસિ પ્રતિક્રમણમાં ગુરુના વિનય માટે ગુરુ પ્રથમ એક સ્તુતિ બોલે ત્યાં સુધી બધા બેસે પછી બધા સાથે બોલે પફની આદિમાં ગુરુના વિશેષ વિનય માટે શરૂથી ૩ સ્તુતિ સુધી સાથે બોલતા નથી પછી બધા બોલે છે.
પ્રશ્ન-૩૭ : પૂ. સાધુ ભગવંતો અને શ્રાવકોને “નમોડહંતુ’ અને ‘નમોડસ્તુ વર્ધમાનાય' બોલાય છે પણ પૂ.સાધ્વીજી મ. અને સ્ત્રીઓને નથી બોલાતા. પરંતુ સંસાર દાવા' બોલાય છે તે કયા કારણથી?
જવાબ : તે સૂત્રો પૂર્વમાંથી ઉદ્ધત છે. માટે ન બોલાય. સ્ત્રીઓને દષ્ટિવાદ કે પૂર્વ ભણવાનો અધિકાર નથી તેથી “સંસારદાવા' બોલાય છે.
પ્રશ્ન-૩૮ : સ્ત્રીઓને દૃષ્ટિવાદ આદિસૂત્રો ભણવાનો અધિકાર કેમ નથી?
જવાબ : દષ્ટિવાદમાં ઊંચી વિદ્યાઓના ઘણા અતિશયો (પ્રભાવો) છે તથા સર્વ કામનું વર્ણન છે. તેથી (૧) સ્ત્રીઓ યોગ્યતા વિનાની છે, (૨) અલ્પ સત્વવાળી છે. (૩) તુચ્છ છે. (૪) થોડું હોય તો પણ ઘણું અભિમાન આવી જાય છે અને (૫) અધીરી હોય છે માટે ઉત્થાન, સમુત્થાન મૃત, અરુણોપપાત, વરુણોપપાત. આદિ અધ્યયનો તથા દૃષ્ટિવાદ આદિ સૂત્રો ભણાવાતા નથી.
તે પછી નમુત્યુર્ણ કહી મનોહર સ્વર વડે પ્રાચીન મહાપુરુષોએ રચેલું સ્તવન કહેવું, તે પછી “વરકનક'ની ગાથા સાથે કહીને ચાર ખમાસમણ વડે ગુર્નાદિકને વાંદે.
પ્રશ્ન-૩૯ : અહીં દેવ-ગુરુને વંદન કયા હેતુથી છે? (અહીં નમુસ્કુર્ણ તથા સ્તવન અને ચાર ખમાસમણા કયા હેતુથી છે ?)
જવાબ : પ્રતિક્રમણની શરૂઆતમાં અને અંતમાં દેવ-ગુરુને વંદન કરવું જોઈએ. માટે નમુત્યુઘંથી દેવને વંદન કર્યું અને ચાર ખમાસમણથી ગુર્નાદિકને વંદન કર્યું. કારણ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
