Dharmottar Pradip

Author(s): Dalsukh Malvania
Publisher: Kashiprasad Jayswal Anushilan Samstha

Page 342

टिप्पणानि / 267 74. 2. सू० 13. "यथोक्तविपरीतं यत् तत् स्वलक्षणमिष्यते / " प्रमाणवा०२. 51; "इदं च वैपरीत्यम्-अनभिधेयत्वम्, तत्त्वान्यत्वाभ्यां वाच्यत्वम्, असदर्थप्रत्ययाविशिष्टप्रतिभा सविषयत्वम्, असाधारणत्वम्, संकेतस्मरणानपेक्षप्रतिपत्तिकत्वम्, अन्यरूपविविक्तस्वरूपप्रतिभासवत्त्वम्, अर्थक्रियाक्षमत्वं च ।"-मनो० 1. 51; "बुद्धिर्यत्रार्थसामर्थ्यादन्वयव्यतिरेकिणी। तस्य स्वतन्त्र ग्रहणमतोऽन्यद् वस्त्वतीन्द्रियम् // " प्रमाणवा० 2. 59. 74. 17 'अन्यराख्यातम्'– “सर्वेण रूपेण वस्तुनोऽभावोऽसन्निधानमिति-अन्यव्याख्या अपास्ता।" "यत् पुनर्योग्यदेशे भावाभावाभ्याम् इति शान्तभद्रव्याख्यानं तद्भद्रकमेव।"तात्पर्य० पृ० 35 75. 3. सू० 14-15 “अर्थक्रियासमर्थं यत् तदत्र परमार्थसत् / अन्यत् संवृतिसत् प्रोक्तं ते स्वसामान्यलक्षणे // " प्रमाणवा० 2. 3.; “स पारमार्थिको भावो य एवार्थक्रियाक्षमः // " प्रमाणवा० 3. 165 / "मेयं त्वेकं स्वलक्षणम् // तस्मादर्थक्रियासिद्धेः सदसत्ताविचारणात् / तस्य स्वपररूपाभ्यां गतेर्मेयद्वयं मतम् // " प्रमाणवा० 2. 53-54 77. 7. सू० १६-"सर्वत्र समरूपत्वात् तद्वद्यावृत्तिसमाश्रयात् // न तद्वस्त्वभिधेयत्वात् साफल्यादक्षसंहतेः ।"-प्रमाणवा० 2. 10, 11 / “अर्थानां यच्च सामान्यमन्यव्यावृत्तिलक्षणम् / यन्निष्ठास्त इमे शब्दा न रूपं तस्य किञ्चन // " प्रमाणवा० 2. 30 78. 20. 'न्यायवादी'-"अभिप्रायाविसंवादादपि भ्रान्तेः प्रमाणता। गतिरप्यन्यथा दष्टा पक्षश्चायं कृतोत्तरः // मणिप्रदीपप्रभयोर्मणिबुद्धयाभिधावतोः / मिथ्याज्ञानाविशेषेपि विशेषोऽर्थक्रियां प्रति // यथा तथाऽयथार्थत्वेप्यनुमानतदाभयोः / अर्थक्रियानरोघेन प्रमाणत्वं व्यवस्थितम् // " प्रमाणवा० 2. 56-58 / / 79. 2. सू० १८-प्रमाणफलयोरभेदं निराकुर्वतो नैयायिकस्य युक्त्यर्थं द्रष्टव्यान्यायमं० पृ० 70 / पृ०.७९. पं. 11. 'पुरस्तात्' देखो पृ० 17-18 81. 2. सू० २०–“विषयाकारभेदाच्च घियोऽधिगमभेदतः। भावादेवास्य तद्भावे स्वरूपस्य स्वतो गतिः // " प्रमाणवा० 1. 6.; "तत्रानुभवमात्रेण ज्ञानस्य सदृशात्मनः / भाव्यन्तेनात्मना येन प्रतिकर्म विभज्यते // अर्थेन घटयत्येनां न हि मुक्त्वार्थरूपताम् / अन्यः स्वभेदाज्ज्ञानस्य भेदकोऽपि कथञ्चन // तस्मात् प्रमेयाधिगतेः साधनं मेयरूपता / साधनेऽन्यत्र तत्कर्मसम्बन्धो न प्रसिध्यति // सा च तस्यात्मभूतव तेन नार्थान्तरं फलम् / दधानं तच्च तामात्मन्याधिगमनात्मना // " प्रमाणवा० 2. 302, 305, 306, 307 / - 81, 8. सू० 21. "तस्माद् यतोऽस्यात्मभेदादस्याधिगतिरित्ययम् / क्रियायाः कर्मनियमः सिद्धा सा तत्प्रसाधना // " प्रमाणवा. 2. 304 82. 4. 'चक्षुरादिभ्यः'-"सर्वसामान्यहेतुत्वादक्षाणामस्ति नेदृशम् / तद्भेदेपि ह्यतद्रूपस्यास्येदमिति तत् कुतः // सर्वमेव हि विज्ञानं विषयेभ्यः समुद्भवद् / तदन्यस्यापि हेतुत्वे कथञ्चिद्विषयाकृति // यथैवाहारकालादेर्हेतुत्वेऽपत्यजन्मनि पित्रोस्तदेकस्याकारं धत्ते नान्यस्य कस्यचित् ॥"-प्रमाणवा० 2. 312, 368, 369 /