________________
ફ્સિામાં જાય છે, ભીક્ષા લઈ આવને નિર્વાહ છે. અને કપડાંના પગ પરિચય રાખવા પડે છે. સ્થિતિમાં પણ આ મહાત્માએ જે ધર્મના શાસ્ત્રોને, હિન્દુ ધર્મના શાસ્રોત અને સંસ્કૃત, માગધી વગેરે ધણી ભાષાએ ઉડે અભ્યાસ કર્યો, કાશીમાં જને બનાશનું અધ્યયન કર્યું અને ત્યારબાદ મહાન પુરતા લખવાનું કામ કરવા માંડયું, જ્યારે પણ સમય મળે ત્યારે રાજની મે પેન્સીલ ઘસાઈ જાય તેટલું લખ્યા કરતા. અને તેને પરિણામે તેઓ અધ્યાત્મ જ્ઞાનવી કપૂર સાથ એકસે. અગીખાર અર્થે લખતા ગયા. મા પુકા અત્યારે મૃખમાં અાત્મ સાથે પ્રસારક મંડળ તરકથા પ્રસિધ્ધ થ ય છે. તેમને કર્મયોગના ગ્રંથ ૬૬ પાનના છે તે અદ્ભુત છે. અને તીલક મહારાજને પણ કામળમાં લખવું પડ્યું કે “જે મને ખખર હાત કે આપ આવે. ઉત્તમ કર્મયાગના ગ્રંથ લખવાના છે, તેા હું ગીતાના કર્મયોગ લખત નહી' સાક્ષર શ્રી કૃષ્ણલાલ મેહનલાલ ઝવેરીને લખવું પડયું કે “જૈન સંપ્રદાયના અને ગીતાના તત્ત્વજ્ઞાનમાં ભેદ નથી” સ્વર્ગસ્થ સુરીશ્વરજીની માદાશ ફુલમે લખાયેલા ઘણા ગ્રંથમાં આ ગ્રંથ અમુલ્ય છે. ગીતામાં જે મેષ શ્રીકૃષ્ણે અર્જુનને આયે। તેવું જ સ્થાન આ ગ્રંથમાં સંસ્કૃત રચીને શ્રીમદે આપેલું છે. તેમના બધા પ્રથામાં અય્યાજ્ઞાન નીતરે છે. અ કર્મ કર્યા છતાં નિષ્કાન રહી જીવનમુકત થવાનો ઉપદેશ આપવામાં આવે છે. તેમના ગ્રંથા જૈતા, હિન્દુએ, મુસ્લીમ અને જ્ઞાતિના લેકે વાંચે તે તેમાંથી ક્ષુ' જાણવાનું મળે તેમ છે. તેઓ એક મહાન સાહિત્યકાર, યામી, કવિ અને ત્યાગી હતા, અને ભજન સંગ્રહનાં ગીખાર ગ્રંથો કુદરતી શુધ્ધ આત્માના ઝરા વહેતા હાય તેવા ભજનોથી ભરેલા છે. આશરે ૪૦ વર્ષ તેઓએ જે ભવિષ્ય ભાખ્યું હતું તે ખરું છે. કે!! જાગુતુ ન હતુ કે રાજાઓના રાજ્ય જશે છતાં આજે નાખુદ્દ થ્યા છે. હુન્નરકળાનું સામ્રાજ્ય વધ્યુ' છે. સાયન્સની શાધા આગળ વધી છે, અને
શ્લ
કર્ણ
તેમના
કરે
વ
રીતે જ
ઉત્તમ
પહેલાં
પડયું
૧૮
રેડી) મારફત દેશદેશના ખમો સાંભળી શકીએ મે. બધા દેશમાં વાતંત્રના કાણું થઈ રહ્યા છે. અને જ્ઞાનવીર તથા કાચ ઉત્ત્પન્ન થતા જાય છે. આ ઉપરથી આપણે જોઈ શકાએ છીએ કે તેઓ ભવિષ્યવેત્તા હતા.તેમતા જ્વતમાં અનેક ચમત્કારી ઘટનાઓ બની મર્યું છે. જ્યારે આષમાં જ્ઞાનનો વણખી વય છે, ત્યારે જે વાણી અને લેખ લખાય છે, તે બધા આત્માની સ્વશિકૃતમાંથી જ નીકળતા હોવાથી તે અસર દરેક વાંચનારને થાય છે. આ અનુભવ આણે મહામાત્રીના વનમાં જો એ છીએ. અનેક ધનવાને • મની તહેનાતમાં હાજર હવા છતાં તેણેએ કાષ્ઠની પાસે ધનની યાચના કરી નથી. કામદેવને તે તેમણે જીતી લીધા હતા. જેથી કંચન અને કામીતીના ભટ્ઠાન ત્યાગ હોવા છતાં તેમને કીર્તિની પણ લાલસા ન હતી. તેમના ગ્રંથ પણ છપાવવાની તેમણે પ્રુથ્થા કરી ન હતી. રાજ્યતંત્રને પણ તેમણે ઉડે અભ્યાસ કર્યાં હતા અને તેમના ગ્રંથમાં બ્રિટન, અમેરિકા વગેરે ઘણા દેશને વિશ્વશાંતિ માટે જે ઉપદેશ આપ્યા તે મ ન કરવા જેવા છે. આ અધ્યાત્મ યાગી મે બધા દેશને માટે લખ્યું છે કે હું સત્તાધીકારીએ ! તમે તમને મળેલી સત્તાના દુરઉપયાગ ન કરો. હૃદ્યમાં પરમેશ્વરને રાખીને વર્તો. પ્રાતા શ્રીતસ્વી અની રાત્રીદિવસ લોકેાના દ્વીપ માટે પ્રવૃત્ત કરી. અન્યાય, જુલમ, બ, હંંસા, ઝુ વગૅ પાક કર્મોથી દુર રહું! ધનવંતા ! તમારા ધનને સદ્ઉપયાગ કરી, અન્યાના ભલા માટે ધન વાપરો. કૃષ્ણ ન બને, અન્યોના દુ:ખ દેખી બેસી ન રહે. ધાન્યના ભંડારાતે લકાના હીતાર્થે વાપરો. પશુઓ અને પાઁખીઓની કતલ ન થાય તેવા ઉપાયો યોજશે.” ભારતને માટે તેનણે લખ્યું છે કે ભારત ! સર્વ લકાને અધ્યાત્મ જ્ઞાન બળ આધ, તારા સવ પ્રજાકીય અંગોમાં સત્વ, સત્ય, નિર્ભયતા, એકતા, અને શુધ્ધ પ્રેમ વીકસાવ, સ્વરાજ્યવાદીને ભીખ ભાગવાની હાય નિહ. તારી શાંતિ સ્વતંત્રતામાં સ વિશ્વની ઉન્નતિ છે. અને તે ભવિષ્યમાં પ્રકારો ( અધુરા માટે જુએ પાન ૧૯ )
