________________
બુદ્ધિપ્રભા.
ઘણું પૂજ્ય બુદ્ધિ ઉત્પન્ન થાય છે. અને તે ઉત્પન્ન થએલી પૂજય બુદ્ધિ એમની આખી જિંદગીની કૃતિનું અવલોકન કરવાથી મજબૂત થાય છે.
અત્યાર સુધીના પ્રતિહાસ ઉપરથી આપણને એમ માલુમ પડેલું છે કે જેઓ પ્રથભથી ચાલી આવેલી અશુદ્ધ પૃથા કિંવા રિવાજમાં ફેરફાર કરાવનારા થયા છે, તેઓ પ્રતિભાશાળી અને સમર્થ થએલા છે. જૈન ધર્મમાં સાધુ મુનિઓએ પાળવાના સંખ્ત નિયમોમાં કાળદોષ પામીને અશુદ્ધતા દાખલ થઇ ગએલી પંન્યાસજી મહારાજને જણાઇ, એ અશુદ્ધતાને નાશ કરી મૂલ શુદ્ધતા પ્રગટ કરવાની તેમનામાં જીજ્ઞાસા ઉત્પન્ન થઈ, તે અમલમાં મુકવાને ગુરૂ મહારાજ પાસે આજ્ઞા મેળવી તેમાં તેઓ ફતેહમંદ થયા. એ જે એમનામાં સાધુ ધર્મની શુદ્ધતાની સાથે તપશ્ચાને મહાન ગુણ અને શુદ્ધ ક્રિયા ને ખપી ન હોત તે કદી પણ થઇ શકત નહિ. વર્તમાનમાં પણ આજ બે ગુણને ઘણો ખપ છે. આ બે ગુણેની સાથે તેઓને નાનાભ્યાસ કમતી હતો એમ પણ નહોતું. કેમકે સ્વરસતિ બિરૂદધારી ૧૭ સાગણમાં તેઓ મુખ્ય હતા અને તેથી જ ગુરૂ મહારાજે તેમને રિની પદવી આપવાની ના કરી હતી. તે લેવાની તેમણે વિનયપૂર્વક ના પાડી ત્યારે ગ૭ની ભાળવણી તેમનેજ કરવામાં આવી. બીજા કોઈને સૂરિ પદવી આપ્યા સિવાય ગુરૂ મહા રાજે સ્વર્ગગમન કર્યું હતું. આ ઉપરથી વર્તમાનમાં એકલા જ્ઞાન કે એકલી ક્રિયાના સંબં. ધમાં ખેંચતાણ કરનાર ભવ્યાત્માઓએ બેધ લેવા જેવો છે અને આત્માની ઉન્નતિમાં એ બને સાધનની સાથે શુદ્ધાચારની જરૂર છે એમ આપણને શિક્ષણ મળે છે. જ્ઞાન સહિત ક્રિપાવાન મુનિજ શાસનને દિપાવી શકે છે અને બીજાઓના ઉપર પરમ ઉપકાર કરી શકે છે.
ઉપાધ્યાયજી મહારાજમાં સક્ષમ ગુણની સાથે કાનો અભાવ અને પૂર્ણ વૈરાગ્ય વિગેરે ગુણ કેટલા બધા દેદિપ્યમાન હતા, તેના માટે એમના શિષ્ય પરિવાર પૈકી કોઈએ જે એમને રાસ લખે છે તે તેમાં આપણને અતિશયોક્તિ થએલી છે; અને ગુરૂ ઉપરની પૂજ્ય બુદ્ધિને લીધે તેમણે એ મુગોનું આરોપણ કરેલું છે એવી કલ્પના કરવાને જગ્યા મળત. પોતે તપગચ્છને હતા છતાં શ્રી હર્ષવિજયજી જેઓ ખરતર ગછના હતા તેમણે તેઓના સ્વર્ગગમન પછી એક માસમાં તેમના રાસની રચના કરી છે. તેઓએ તેમનામાં રહેલા ગુણોનું જે વર્ણન કરેલું છે, તેમાં અતિશયોક્તિ કરી છે એમ માનવાને કંઈ જ પણું કારણ નથી.
આની સાથે શ્રી હર્ષગણીને માટે પણ આપણને બહુ માન ઉત્પન્ન થાય છે, કેમકે પિતે ખરતર ગછના હોવા છતાં ફક્ત ગુણાનુરાગથીજ પંન્યાસજીના સંબંધમાં તેમના ગુણનું વર્ણન કરેલું છે તે તેમને ગુણાનુરાગજ સૂચવે છે, આખરે જગતમાં ગુણાનુરાગી જ સ્વાર કલ્યાણ કરી શકે છે. એમ આપણને બોધ અને પ્રતીતિ થાય છે.
બાળ વયથી જ ધાર્મિક અભ્યાસથી માણસ એયસ્કારી થઈ શકે છે, એમ પણ આપને એમના ચરિત્ર ઉપરથી જણાઈ આવે છે. તેમજ નાની વયમાં દિક્ષા અને શુદ્ધ બ્રહ્મ ચ આ આત્મ સાધનમાં મહાન કિંમતી ગુલુ છે, એમ પણ જણાઈ આવે છે. પિતાના શુદ્ધ જ્ઞાન, ચારિત્ર અને તપશ્ચર્યાથી શુદ્ધ સંવેગ માર્ગ કે હવે જોઈએ એ તેમણે તે વખતના સ્થિલાચારના સમયમાં પિતાની વર્તણુથી જ બતાવી બીજાઓને તે રસ્તે ખુલ્લે દેખાડી આપે છે, જેના પ્રતાપથી આજે શુદ્ધ સાધુ પક્ષ કે હવે જોઇએ તે જોવાને
