________________
સાહિત્ય કાર.
થાય છે. જેની ગણના આ મુદ્ર લેખમાં કરવી સર્વથા અસમ્ભવ. સીતા એ પવિત્રતાની જવલન્તમૂર્તિ, સરલતા, મહાવ પ્રતિ ઉચ્ચગુણ તેને હદયના ઉત્તમોત્તમ હાર. પ્રલોભનના મધ્યમાં નહિ પડતાં ચરિત્રનું બળ દેખાડવું તેટલું કઠણ કામ નથી; કિન્તુ જેઓ અસંખ્ય વિભિપકા, અસંખ્ય પાપના મધ્યમાં રહીને ચરિત્રની નિમળતા રાખી શક્યા છે; તેજ જગતમાં પૂજ્ય ગણાવ્યા છે એટલું જ નહિ કિન્તુ તેઓનું જ હૃદય પ્રકૃતિ પુણ્યનું આલય મનાયું છે. સીતામાં અમે આ દટાન્ત સારી રીતે જોઈ શકીએ છીએ. રાવણના ઘરમાં રહીને અનેક પ્રલોભન પ્રાપ્ત થવા છતાં તેણે પિતાના પવિત્ર ચરિત્રને અપવિત્ર થવા દીધું નહિ. તેઓ પાપની પેટીમાં પુરાઈ જવા છતાં સમથી તલાર્ધ પણ પૃથ રહ્યા નહોતા.
રામા રાવણે તેઓને છેતરવાને માટે કેટલા વને ક્ય-રામલક્ષ્મણના મૃત્યુના સંવાદ સંભળાવ્યા જેને સાંભળવાથી રતા બીતા થઇને તેને આશ્રય ગ્રહણ કરે; કિન્તુ સતી સીતાનું હદય જરા પણ વિચલિત થયું નહિ. સનીનું સતત્વ કોઈ પ્રકારે લુબિત થયું નહિ. સતીનું સતીત્વ સ્વલ્પ પણ અન્તર્ણિત થયું નહિ. પુણ્યવતી સીતા કોઈ પ્રકારે રામની વિસ્મૃતિ કરી શકી નહિ.
સીતાને આવા અનેક અમાનુપિક ગુણોને અવલોકીને ઇતિહાસવેત્તાઓએ તેઓના જન્મના સમ્બન્ધમાં એવી આશ્ચર્ય ઘટનાને ઉલ્લેખ કરેલ છે તેનાથી જે સર્વ ગુણો જોવામાં આવે છે તે સાધારણ મનુષ્યમાં કયારે પણ જોવામાં આવતા નથી તેથી તેઓ સીતાને પૃથ્વીની પુત્રી કહીને લખી ગયા છે. આ કલ્પનાને અસ્પષ્ટ અથે એજ કે, પૃથ્વી જે પ્રમાણે અસાધારણ ત્યાગ સ્વીકાર કરી શકે, પૃથ્વી જે પ્રમાણે પરના અત્યાચાર સહન કરી શકે; તેની પુત્રી ન હોય તે સીતા આવા ગુણોને પરિચય આપી “યત્ય નાસ્તિ સહનશિલતા” કેમ દર્શાવી શકે? સીતાનું ચરિત્ર આદર્શ એમાં કાંઈ પણ સન્દહ નહિ. સીતાનું ચરિત્ર ભારતના ઇતિહાસમાં એક ઉલ મણ તેથી એ ચિત્ર પ્રત્યેક રમણીના હૃદયમાં અંકિત થઈ રહેવું પરમાવસ્યકીય છે.
સ, નંદકુંવર,
साहित्य सत्कार. બુદ્ધિપ્રકાશ પુ. ૧૨ માર્ચને એક વી. પ્રકાશક ગુજરાત વર્નાક્યુલર સોસાઈટી અમદાવાદ. લાંબા વખતથી ગુજરાતની અનન્ય સેવા બજાવતું આ માસિક અને નિયમિત રીતે મળે છે. શ્રીયુત ગોખલેનું ટુંક જીવનચરિત્ર તથા સેવા ધર્મ, ગુપ્તકાળની હિંદુસ્તાનની આર્થિક સ્થિતિ તથા હેરક્લીઝનાં કષ્ટો આદિ લેખો ધ્યાન ખેંચે છે,
સાહિત્ય-નામ પ્રમાણે જ કામ કરી બતાવતું-અતિ ટુંક સમયમાં સર્વત્ર પિતાના કર્તવ્યથી જાણતું ને પ્રિય થઈ પડેલું આ માસિક ગુજરાતની સેવા નિયમિતપણે બજાવી રહ્યું છે. તેના નિયમિતપણે માટે અમે તેના ચાલાક મી. મગનલાલ કાંટાવાળાને ધન્યવાદ આપીએ છીએ. ગરીબ બાપ ગ્રેજ્યુએટ નામને લેખ હાસ્ય સાથે ઘણા વિચાર ઉપજાવે છે. હિંદી પ્રજાની શ્રેષ્ઠતા-ચાલેંટીબ્રાંટી તથા જીવનના ગત સમયનાં પુનરાવર્તન એ લેખે ખાસ વાંચવા જેવા છે. હમ તેની ફતેહ ઇચ્છીએ છીએ. | ધવંતરી–માર્ચ ૧૯૧૫ અંક ૩ પ્રકાશક ભેગીલાલ ત્રી. વકીલ. વિસનગર, ઉપયોગી વૈધક વિો રાતું આ માસિક ગુજરાતની ઠીક સેવા બજાવે છે. પેટંટ દવાઓનું પાળાં હમણાં તેણે ઠીક પ્રકટ કરવા માંડયાં છે. અન્ય લખાણે પણ ઉપયોગી છે.
