________________
धर्म्यं यशस्यमायुष्यं, लोकद्वयरसायनम् । अनुमोदामहे ब्रह्म-चर्यमेकान्तनिर्मलम् ॥ - आरांगसंग्रह । બ્રહ્મચર્ય ધર્મપ્રદ છે, યશોવર્ધક છે, દીર્ઘ આયુષ્યકારક છે, ઈહલોક અને પરલોકમાં રસાયણ છે, એકાન્ત પવિત્ર છે, માટે અમે તેની અનુમોદના કરીએ છીએ, आयुस्तेजो बलं वीर्य, प्रज्ञा धीश्च महायशः ।। पुण्यं च मत्प्रियत्वं च, प्राप्यते ब्रह्मचर्यया ॥ - वृद्धगौतम स्मृति । આયુષ્ય, તેજ, બળ, વીર્ય, પ્રજ્ઞા, બુદ્ધિ, મહાન યશ, પુણ્ય અને મારા પ્રિયપણું આ બધું જ બ્રહ્મચર્યથી મળે છે. ब्रह्म ब्रह्मचारिभिरुदक्रामत् । तं पुरं प्रणयामि वः ।। तामाविशत तां प्रविशत । सा वः शर्म च वर्म च यच्छतु ॥
- સથર્વવેદ્ર છે. બ્રહ્મચારીઓથી જ જ્ઞાનની ઉત્ક્રાન્તિ થાય છે. એ જ્ઞાનની નગરીમાં હું આપને લઈ જાઉં છું. એમાં પ્રવેશ કરો. એ જ્ઞાનની નગરી જ તમને સુખ અને સંરક્ષણ આપે. ‘ભગવતી આરાધના વ્યાખ્યા દ્વારા જ બ્રહ્મચર્યનો મહિમા ગાય છે. जीवो बंभो जीवम्मि चेव चरिया हविज जा जदिणो । तं जाण बंभचेरं विमुक्कपरदेहतित्तिस्स ॥ બ્રહ્મ એટલે જીવ. મુનિની જે જીવમાં જ ચર્ચા થાય, તે બ્રહ્મચર્ય છે.
તે મુનિને પરદેહની કોઈ જ પંચાત રહેતી નથી. બ્રહ્મરક્ષાના પ્રયોગાત્મક ઉપાયો - ૧) મરચું, રાઈ, ગરમ મસાલા, અથાણું, ફરસાણ, ઉષ્ણ-ઉત્તેજક વસ્તુઓ
કે વધુ સાકરવાળી વસ્તુઓ ન ખાવી.
બ્રહ્મ
૭૬
