________________
અપ્સરા કે ઈંદ્રાણી જોઈ શકે છે, પરંતુ એમાં જોવા જેવું છે જ શું ? કલ્પનાથી જોવા જેવા તો મહાવિદેહમાં સમવસરણ પર બિરાજમાન શ્રી સીમંધર ભગવાન છે, યા શ્રી સિદ્ધગિરિ પર શોભતા આદીશ્વર ભગવાન છે, આમ “આમાં જોવા જેવું છે જ શું ? અનંતવાર જોયું છે' - આ વિચાર મનની આતુરતાને શાંત કરી દે છે. પછી સ્ત્રી સામે દૃષ્ટિ જ નહી જાય. આ ઉપાય માત્ર સ્ત્રી અંગે નહિ, કિન્તુ કોઈપણ મનોહર વસ્તુ જોવાની આતુરતા શાંત કરવા માટે ઉપયોગી છે. દા.ત. આબુ યાત્રાએ ગયા, ને ત્યાં નખી તલાવ જોવા જવાનું મન થયું. તો એટલું જ વિચારીએ કે “આ નખી તળાવમાં શું જોયું છે ? મારે જોવું હોય તો કલ્પનાથી આના કરતાં કેઈ ગણું સુંદર નખી તળાવ જોઈ શકું છું. દા.ત. આ નખી તલાવ તો માટીની અણઘડ પાળીવાળું, ત્યારે હું કલ્પનાથી સોનાની ત્રણ સુઘડ પાળીવાળું જોઈ શકું છું. વળી એ કલ્પનાના નખી તળાવમાં કઈ પ્રકારના દેવતાઓ નૃત્ય-ગીત-આનંદ કરતા જોઈ શકું છું. ઉપરાંત એમાં કઈ પ્રકારના સારકચક્રવાક-ચક્રવાકી વગેરે કઈ જાતના પંખીઓ જોઈ શકું છું... આવું બધું કેઈ સોંદર્યવાળું તળાવ જોઈ શકું છું. પરંતુ એ બધામાં વાસ્તવિક જોવા જેવું છે જ શું ?' એમ આંખ મીંચીને વિચારતાં અહીંના નખી તળાવને જોવાની જિજ્ઞાસા મટી જશે.
આમ જે તે જે તે વસ્તુ સામે નજર નાખવાની અને ડાફોળિયાં મારવાની કુટેવ મટાડવા તરત આંખ મીંચીને જીવને કહેવું “તારે આમાં શું જોવું છે? આના કરતાં અતિ સુંદર રત્નમય દેવતાઈ વસ્તુ કલ્પનાથી જોઈ શકે છે પરંતુ એમાં તાત્ત્વિક જોવા જેવું છે જ શું ? અને જોઈને તને મળે શું?' એમ માનસિક વિચારણાથી બહારનું જોવાની ઈચ્છા શાંત થઈ જાય છે. તો એ રીતે સ્ત્રી સામે પણ દૃષ્ટિ નાખવાની ઈચ્છા પણ મરી જાય. આમ વારંવાર ઈરાદાપૂર્વક સ્ત્રીદર્શન રોકવાથી બ્રહ્મચર્ય પાલનને બળ મળે છે.
(૨) આમ છતાં ક્યારેક સ્ત્રીદર્શનની વાસના જાગતી હોય, તો તરત આપણા પગના અંગુઠા સામે જોઈ ધ્યાન લગાવવાથી એ વાસના શમે છે. ત્યાં ધ્યાનમાં અરિહંત ભગવાનની અતિ પરિચિત પ્રતિમા જોવાની – એમાંય
Easy
૯૫.
