________________
મહાભોગીઓ ક્ષણવારમાં મહાત્યાગી અને મહાબ્રહ્મચારી બની ગયા. પ્રાર્થનાથી સાધવાનું કશું અશક્ય નથી.
(૯) બ્રહ્મચર્યના પાલન માટે અનિત્યાદિની ભાવનાઓથી મનને ભાવિત કરવાનો છે. “જગતમાં આત્માને મળતા બાહ્ય સંયોગો અને આત્યંતર સંયોગો બધા જ અંતે નાશવંત છે, બધા જ અનિત્ય છે.' - આ ભાવનાથી આત્માને ભાવિત કરવાનો છે. જેમ પાણીનો પરપોટો અનિત્ય છે, આ અનિત્યતાના જ્ઞાનથી આત્મા ભાવિત છે તો મોટી સુંદર પરપોટો જોઈને આત્મા ખીલતો નથી, ને પરપોટો ફૂટી ગયે આત્મા કરમાઈ જતો નથી, ખિન્ન થતો નથી. એવી રીતે બધા જ બાહ્ય અપ્રશસ્ત સંયોગોના આ૭વવા જવામાં જીવે ખીલવાકરમાવા જેવું કશું નથી એમ મનને ફિક્સ-સચોટ બેસી ગયું હોય તેથી એના પ્રત્યે મન ઉદાસીન ભાવમાં રહે. પછી મોટી અપ્સરાના સંયોગને ય “કૂછ નહિ લખતો રહે. એમ જડ પુદ્ગલ માત્ર પ્રત્યેની ઉદાસીનતા કામવાસનાને અટકાવે. એવી રીતે અશરણ-ભાવના, સંસાર-ભાવના.... વગેરેથી મન ભાવિત કરવામાં આવે, એથી પણ બ્રહ્મચર્યમાં સ્થિરતા લવાય.
(૧૦) બ્રહ્મચર્ય માટે એક ચિંતન એ છે કે માનવની પાસે મન-મગજ સૌથી ઊંચા ભાગે મસ્તકમાં હોય છે, અને ઇંદ્રિયો એનાથી નીચેના ભાગમાં છે. આ પાંચે ઈંદ્રિયોના ભાગો અને ઉપર મગજ એ રૂમો છે, કંપાર્ટમેન્ટો છે. “એમાં મારે એના એના વિષયોને નથી ઘાલવા, અને મારે તો માત્ર ઉપરના ઉમદા મગજના કંપાર્ટમેન્ટમાં ઉમદા આધ્યાત્મિક વિષયો જ ઘાલવા છે.” આ દઢ નિર્ધાર કરાય. દા.ત. મગજમાં તીર્થંકર પ્રભુનાં અને પૃથ્વીચંદ્રગુણસાગર-સ્થૂલભદ્રસ્વામીનાં ચરિત્ર મમરાવવા છે. એ વિવેક કર્યા પછી આ નિર્ધાર પ્રમાણે કરતા રહેવાથી બ્રહ્મચર્યની ભાવના મજબૂત થતી જાય.
પશુ કરતાં મનુષ્યની આ એક વિશેષતા છે. પશુને મગજ ઈન્દ્રિયોની લગભગ સમલેવલમાં હોય છે, ત્યારે મનુષ્યને મગજ સૌથી ઊંચા સ્થાને હોય છે. આનું તાત્પર્ય એ છે કે પશુને મોટા ભાગે મગજ ઈન્દ્રિયોની સાથોસાથ ચાલે છે. ત્યારે મનુષ્યને મગજને ઈન્દ્રિયોની સાથોસાથ ચાલવવા ઉપરાંત ઈન્દ્રિયોના વિષયોને નીચા-આઘા રાખી, એની ઉપરના પદાર્થોનો
Easy
