________________
વિચાર કરી શકે છે. એટલે કે પરમાત્મા-જિનશાસન-જિનવચન-શાસ્ત્રોસમ્યગ્દર્શન-દવિધ યતિ ધર્મ-નવતત્ત્વ... વગેરે એવા ઘણાનો વિચાર કરી શકે છે કે જે પાંચ ઈન્દ્રિયોના ગજા બહારના પદાર્થ છે. બસ, આપણી પાંચ ઈન્દ્રિયોરૂપી રૂમો શબ્દ-રૂપ-રસ વગેરેને ભાડે આપીએ છીએ, ઈન્દ્રિયોમાં એમને ઘાલીએ છીએ. એના બદલે આપણું મનરૂપી રૂમ જ એ પરમાત્માદિ પદાર્થોને જ ભાડે આપવાનું અને એનો કારભાર ચલાવવાનો, પછી સહજ છે કે સ્ત્રી-વિષયને આંખ-સ્પર્શનેન્દ્રિય વગેરે રૂમ ભાડે આપવાની જ નહિ, અને મન તો એ જિનવચનાદિને ભાડે આપેલું છે, તે એનો કારભાર ચાલ્યા કરે. પછી ત્યાં સ્ત્રીને દાખલ કરાતી નથી.
(૧૧) બ્રહ્મચર્ય-પાલન માટે આ એક મહાન ઉપયોગી ચિંતન છે કે ‘જીવ ! વાસનાવશ જે અબ્રહ્મનો વિષય ભોગવવા તું તણાય છે, એવા વિષય તો તે અનંતીવાર ભોગવ્યા, છતાં એની તૃપ્તિ નથી થઈ, પણ અતૃપ્તિની આગ સળગતી રહી છે. એ આજની તારી વાસનામય ભુખારવી સ્થિતિ કહી રહી છે. તો હવે પાછો તારો એ ભોગવવાનો અભરખો અને ભોગવટો એ અતૃપ્તિની આગ વધારનારો થશે. શા સારુ હે પામર જીવ ! તું તારી જાતે જ એ આગ વધારે ? સમજી રાખ. ખા-ખા કરવાથી ખાવાનું ભુખારવાપણું મટતું નથી, પણ વધે છે. એ તો ખાવાનું છોડતો આવે, તેમ તેમ ભુખારવાપણું ઓછું થતું આવે. એમ ભોગવ ભોગવ કર્યા કામવાસનાનું ભુખારવાપણું મટે નહિ. એ તો ભોગવૃત્તિ અને ભોગવટા ઓછા કરતો આવે તો જ એનું ભુખારવાપણું ઓછું થતું આવે' આમ વિચારી સ્ત્રી વગેરે વિષયોમાં વાસનાની આગ મહેકાવવાનો મહા અનર્થ ચિંતવ્યા કરવાનો. એથી મન વાસનાથી પાછું પડે.
હવે આ જ માટે બ્રહ્મચર્ય-પાલનના કેટલાક ઉપાયોનો વિચાર કરીએ.
(૧) બ્રહ્મચર્ય પાળવા માટે પહેલા ઉપાયમાં સ્ત્રી સામે દૃષ્ટિ નાખવાથી બચવું જોઈએ. ષ્ટિ નાખવાનું મન થાય તો ત્યાં તરત જ આંખ મીંચી દઈ, આ વિચારવું કે જીવ ! તારે શું જોવું છે ? સામે જે દેખાશે એ તો અતિ સામાન્ય રૂપવાળી સ્ત્રી છે, પરંતુ કલ્પનાથી જોવી હોય તો મોટી
બ્રહ્મ
૯૪
