________________
સાધુ અને શ્રાવકતણાં વ્રત છે સુખદાયી રે, શીલ વિના વ્રત જાણજો કુસકા સમ ભાઈ રે, મૂલ વિના તરુવર જેહવા, ગુણ વિના લાલ કમાન રે, શીલ વિના વ્રત એહવા, ભાખે શ્રી વર્ધમાન રે, શીલ સમો વ્રત કો નહિ.
જમીનમાંથી મૂળ કપાઈ ગયા પછી શ્રેષ્ઠ પણ ઝાડ જેમ ખલાસ થઈ જાય છે. એમ શીલ ભંગાઈ પછી વ્રતો, મહાવ્રતો એ ખલાસ સમજવાના. ‘ગુણ દોરી’ લાલ કમાન સારું વળી શકે એવું ધનુષ્ય. ધનુષ્યને વાળીને ઉપર ગાંઠવાની જે દોરી, એ દોરી વિના જેમ ધનુષ્યની કિંમત નહિ, એમ શીલ વિના વ્રતોની કશી કિંમત નહિ. શીલ એ વ્રતોનો પ્રકાશક છે, શીલ વિના વ્રતો છતાં અંધારું. એટલા માટે કહ્યું
એ વ્રત જગમાં દીવો મેરે પ્યારે, એ વ્રત જગમાં દીવો.'
અબ્રહ્મ સેવીને જે ગદ્ગદતા ઝણઝણાટી કામપાત્રની યાદમાં-દર્શનમાં અનુભવાય છે, એવી પ્રભુ ને ગુરુની યાદ યા દર્શનમાં નહિ. આ બતાવે છે કે બ્રહ્મચર્ય એ જ પ્રભુ સાથે ખરેખરું મિલન કરાવી શકે; બ્રહ્મચર્યનું મહત્ત્વ કેવું કે સાધુને કોઈકવાર પ્રસંગ-વિશેષમાં અહિંસા સત્યવ્રતનો ભંગ થતા સાધુતા હજી ઊભી રહે, પરંતુ બ્રહ્મચર્ય વ્રતનો ભંગ થતાં સાધુતા ખલાસ થાય છે. બ્રહ્મચર્યની આવી શ્રેષ્ઠતા બહુમૂલ્યતાને લીધે છે. કહેવાય છે કે યુવાનીમાં કામદેવને જીતવો મહા દુષ્કર છે. બ્રહ્મચર્યની અતિમૂલ્યતા અતિ નાજુકતાને લીધે જ એની રક્ષા માટે એક બે નહિ, પણ નવ નવ વાડ જ્ઞાનીઓએ પાળવાની કહી છે. આવા શ્રેષ્ઠ ગુણ બ્રહ્મચર્યના નિર્મળ પાલન માટે ઉપાય શો ?
પરંતુ આજે કેટલાયની ફરિયાદ છે કે આ બધું અમે સમજીએ છીએ, આનો વિચાર કરીએ છીએ ત્યાં બ્રહ્મચર્ય પાળવા નબળા છીએ.' એટલે જ બ્રહ્મચર્ય પાળવાના સચોટ ઉપાય માટે એ તલસે છે.
અલબત્ત સ્ત્રી-શરીરની અશુદ્ધતા મળપૂર્ણતા વિચાર અને પાપ પ્રેરકતા વિચારતાં મન અબ્રહ્મથી પાછું હટે.એમ વિષયસંજ્ઞાના સેવનથી પોષાતી જાલિમ
બ્રહ્મ
૮૨
