________________ : 86 : ભારતનાં પ્રસિદ્ધ જૈન તીર્થો : રાંત પાયચંદનચ્છને ઉપાશ્રય, ખરતરગચ્છને ઉપાશ્રય, કીતિશાળા, બ્રહ્મપુરીને ઉપાશ્રય આદિ ઉપાશ્રયે અહિં સંખ્યાબંધ છે. ખંભાતને પ્રાચીન ઇતિહાસઃ વિ૦ નાં 9 મા શતકથી ખંભાતના ગૌરવને ઇતિહાસ સળંગપણે આપણને મળી રહે છે. ખંભાતના બંદર પરથી દેશ-પરદેશ માલ ચઢતે તેમજ ઉતરતે. જાવા, સુમાત્રા, ઈરાન, ઈજીપ્ત, ચીન, જાપાન, એડન, આફ્રિકા આદિ દૂર દૂર દેશમાં ખંભાતને વ્યાપાર વ્યવસાય ધમધોકાર ચાલતું હતું. કલિકાલ સર્વજ્ઞ આમ શ્રી હેમચંદ્રસૂરિજી મહારાજના સમયમાં અહિં સે કરોડપતિઓ વસતા હતા. મહારાજા સિદ્ધરાજ જ્યસિંહ તથા કુમારપાલ મહારાજાના રાજ્ય કાલમાં ખંભાત બંદર મુખ્ય વ્યાપાર કેન્દ્ર ગણાતું. ગુજરાતના કેઈ પણ ખૂણેથી દેશ-પરદેશ જવા માટે આ શહેર બંદર ગણાતું. જૈન શાસનમાં અમર નામના પ્રાપ્ત કરી ગયેલા મહામંત્રીશ્વર ઉદાયન અહિં જ મહેટે ભાગે રહેતા. આજે જ્યાં શ્રી સ્થંભન પાશ્વનાથજીનું દેરાસર છે, તે લતે તેમના નામથી પ્રસિદ્ધ હતે. ઉદયન વસતિ તરીકે તે સ્થલ ઓળખાતું. તેમના જ હસ્તક પૂ આ૦ મ શ્રી હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મ. શ્રીની દીક્ષા ખંભાત શહેરમાં થયેલી. આજે બ્રહ્મપુરીને ઉપાશ્રય એ આ૦ મ૦ શ્રી હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી મ૦ ના ઉપાય તરીકે પ્રસિદ્ધ છે. ખંભાતના દાનવીર સુશ્રાવકેમાં રાજીયા વાજીયા જેઓ મૂલ ગંધા૨ના હતા, અને અહિં આવીને વસ્યા હતા; 1661 માં દુષ્કાળ સમયે હજાર મણ અનાજ લઈ, ભૂખ્યા તથા દરિદ્રોને અન્ન વો આપ્યા હતા. એક જ વર્ષમાં તેમણે 23 લાખ રૂ. ખર્યા હતા. તેમનું સન્માન રાજ્યમાં એટલું હતું કે, ફાંસીની
