________________ : 192 : ભારતનાં પ્રસિદ્ધ જૈનતી; - દેલવાડાનાં ભવ્ય જિનાલયે ચોમેર પહાડની વચ્ચે ખૂલ્લા ભાગમાં આપણાં જેન મંદિરે આવેલાં છે. અહિં અમદાવાદના શેઠ હઠીભાઈની તથા શેઠ હેમાભાઈની આમ બે ધર્મશાળાઓ છે. જૈનમંદિરમાં પહેલું ફવિમળશાનું આરસનું મંદિર આવે છે. ગુજરાતના રાજા ભીમદેવના મંત્રીશ્વર તથા સેનાધિપતિ વિમળશાહે આ મંદિર બંધાવવામાં કરેડની સંપત્તિને ઉદારદિલે સદ્વ્યય કર્યો છે. દરરોજ 1500 કારીગરે અને 2000 મજુરે દ્વારા બે વર્ષ સતત કામ કરાવવાના પરિણામે આ મંદિર તૈયાર થયું છે. મંદિરની લંબાઈ 140 ફીટ અને પહોળાઈ 90 ફુટ છે. રંગમંડપમાં અને સ્થભેમાં સુંદર વેલબુટ્ટા, હાથી, ઘોડા, પુતલીઓનું શિલ્પકામ અહિં નજરે ચઢે છે. મંદિરની પ્રદિક્ષણામાં બાવન જિનાલય દેવકુલિકાઓ છે. મંદિરના મધ્યગુંબજમાં અભુત કારીગરી આલેખાયેલી છે. તીર્થકરેદેવનાં સમવસરણ, ભરતબાહુબલીનાં યુદ્ધ, દીક્ષા મહોત્સવે આદિ પ્રસંગે સુંદર રીતે શિલ્પકામમાં રજુ થયેલાં અહિં જોઈ શકાય છે. આ મંદિરમાં મૂલનાયક શ્રી કષભદેવ, ભગવાન બિરાજમાન છે. આ દેરાસરની પ્રતિષ્ઠા વિસં. 1088 માં વિમલમંત્રીએ કરાવેલી હતી. ત્યાર : બાદ અલાઉદીન ખૂનીનાં હાથે આ મંદિરને ભંગ થયે અને વિ. સં. 1378 માં મંડેરનિવાસી ગેસલના પુત્રના પુત્રએ અહિં જીર્ણોદ્ધાર કરાવી પ્રતિષ્ઠા કરાવેલી છે. મંદિરની સામે વિમળશામંત્રીની મૂર્તિ છે. જે વિમલમંત્રીના ભાઈના વંશજ - પૃથ્વીપાલે વિસં. 1204 માં જ્યારે મૂલમંદિરને આધ્યાર કરા, ત્યારે અહિં સ્થાપિત કરેલી છે...
