________________ 198 : ભારતનાં પ્રસિદ્ધ જૈનતીર્થો : રતાં ઉભાં છે, આ બધાં મંદિરમાં શૃંગારચૌરી, શતવીશ દેવરી, ગૌમુખીનું જિનમદિર તથા કીર્તિસ્થભ મુખ્ય છે, શૃંગારચીરીના મંદિરમાં ભેંયરું વિશાલ છે. આ મંદિરના ભોંયરામાં હજારે જિનમતિઓ છે, શતવીશ દેવીના મંદિરમાં તેની કેરણી દર્શન નીય છે. સાતમાળને વિશાલ કીર્તિસ્થંભ નીચેના ઘેરાવામાં 80 ઘનપુટના વિસ્તારમાં છે. આ કીર્તિસ્થંભને જેને મંત્રીશ્વરે બંધાવેલું છે, માંડવગઢના મંત્રીશ્વર શ્રી પેથડશાએ અહિં મંદિર બંધાવ્યાને ઉલ્લેખ છે. અહિં મીરાંબાઈનું મંદિર છે, તેમજ મક્તરાણનું મંદિર છે, આમાં જેનેના એતિહાસિક અવશે મેલી રહે છે. મુખકુંડ પર જે જૈનમંદિરને સુકેશલ મુનિની ગુફા કહેવામાં આવે છે, તેમાં શ્રી આદિનાથ ભટ મૂર્તિ છે. જમણું બાજુ કીર્તિધર મુનિ અને ડાબી બાજુ સુકેશલ મુનિ ધ્યાનમગ્ન છે. તેમની પાસે તેમની માતા વાઘણ જે ઉપસર્ગ કરે છે, તેની મૂર્તિ છે. શ્રી રામચંદ્રજીના પૂર્વજો, સુકેશલ મુનિ તથા કીર્તિધર રાજર્ષિને અહિં વાઘણને ઉપસર્ગ થયેલે. ચિતેડગઢ પર આવાં અને પ્રાચીન શિલ્પ સ્થાપત્યે ઉપલબ્ધ થાય છે. એજ સૂચવે છે કે, પૂર્વકાળમાં આ બધા મેવાડના પ્રદેશમાં જેન ધર્મને પ્રભાવ કેટ-કેટ ફેલાયેલું હતું ! આજે તે જેનેની વસતિ દિન-પ્રતિદિન આ પ્રદેશમાં ઘટતી રહી છે. આમાંથી દિનપ્રતિદિન તેરાપંથી, સ્થાનકવાસી બનતા જાય છે. આ સ્થિતિમાં જૂનાં ઐતિહાસિક તીર્થસ્થાનેની વ્યવસ્થા, વહીવટ કે તેના જીર્ણોદ્ધાર માટે સકલસંઘે લક્ષ્ય આપવાનું છે. સત્ય માર્ગથી વિમુખ થતા સમાજને જાગ્રત કરવાની પણ પહેલી જરૂર છે. એક એવે સમય હતું કે, આ મેવાડ
