________________
ભાગવતનો સંદેશ
(૧૮૫)
પણ હોય, સાથે જ અન્ય પદાર્થો-વ્યક્તિઓ પ્રત્યે વૈરાગ્ય હોય. આ બધું જ એક સાથે પ્રગટે છે તે ભગવાન પ્રત્યેની શરણાગતિની અવસ્થા છે. ભગવાન સાથે એકત્વ
એ પ્રતિક્ષણ પરમાત્માની ભક્તિ કરે છે એને સંસાર પ્રત્યે વૈરાગ્ય જાગ્યો છે. તેનામાં ભગવાન પ્રત્યે પરાભક્તિ જાગી ઊઠી છે. આ દ્વૈતની અવસ્થા છે, અહીં ભક્ત અને ભગવાન બન્ને છે. તે અનુભવતાં-અનુભવતાં તે સ્વયં ભગવદ્ (ભગવાન) બને છે. ભજન કરતાં કરતાં તુકારામ, પાંડુરંગ (ભગવાન શ્રીકૃષ્ણ) થઈ ગયા તેમ. એ છે અભેદ-અદ્વૈત અવસ્થા. ત્યાં બે નથી એક જ છે. અને તે એક એ પરમાત્મા જ છે. ભક્ત ભગવાનમાં સમાઈ ગયા છે. ‘વિઠોબા વિઠવલે-પાંડુરંગ આઠવલે વિઠોબા વિસરાય નહિને પાંડુરંગ ભૂલાય નહિ-યાદ જ રહે એવી એકત્વની અવસ્થા. મહાત્મા આનંદ ધનજી આવી અવસ્થા પ્રાપ્ત કરીને બોલે છે: “અહો, અહો હું મુજને નમું.’ એટલે કે હું જેને નમસ્કાર કરું છું તે ભગવાન અને જે નમસ્કાર કરે છે તે હું બંને એક જ છીએ. આ સ્થિતિ આવી એટલે કે બધું જ પ્રાપ્ત થઈ ગયું હવે મારે કશું નથી જોઇતું. જ્ઞાનપિપાસુ બનો
આ જ્ઞાન સત્ર-સાધના સત્રમાં હજારો માણસો ભેગા થયા છે. જ્ઞાન સત્ર શરૂ થયું છે. પરમ તત્ત્વને સમજવા માટે ભેગા થયેલા આ મહાજ્ઞાનીઓ હોવા છતાં પોતાને જ્ઞાની નહિ પણ જ્ઞાન પિપાસુ કહેતા હતા. તત્ત્વને સમજવા તેઓ સતત પ્રયત્નશીલ-ઉદ્યમશીલ રહેતા. મુમુક્ષુ શિષ્યો પ્રશ્નો પૂછે અને
અનુભવી જ્ઞાની સદ્ગ સમાધાન કરે એ પ્રશ્નોતરીમાંથી શાસ્ત્ર-રચના થતી. પણ અહીં કોઈ જ્ઞાની ગ્રંથ વાંચીત નહોતા બોલતા. અહીં લખવું, વાંચવું અને ફાડી નાખવું તેવું થતું નહોતું. પરંતુ જ્ઞાનના નિષ્કર્ષની નોંધ અહીં સ્મૃતિમાં લેવાતી હતી. એ નોંધ પછી પણ ઉપયોગમાં લેવાતી. સદ્ગુરુકૃપા કરે છે
જિજ્ઞાસુ જ્ઞાનીને કહેતો : હે પ્રભુ, હવે આપ કૃપા કરીને આપો.' એટલે કે શિષ્યના અર્પણ ભાવ અને સદ્ગુરુના આલાદને કારણે ગુરુ શિષ્યને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
