________________
(૪૯)
આ વિશ્વ પ્રભુની કાયા
શાસ્ત્રો જુદા જુદાપણ અર્થ એક
નિમી રાજા પાસેનવ આત્મજ્ઞાની મહાત્માઓ આવ્યા છે. અનેક ઋષિમુનિઓ, સાધકો અહીં એકઠા થયા છે. જ્ઞાન, ભક્તિ અને કર્મ એ ત્રણે માર્ગના અનેક જ્ઞાતાઓ, સાધકો અને જિજ્ઞાસુઓ અહીં આવ્યા છે. સૌ પોત પોતાના અનુભવની વાતો કરી રહ્યા છે. સાધના માર્ગના આવા સૂત્રો અવાર નવાર અહીં સાત, નવ, અગિયાર, એક વિસ દિવસો સુધી કે એકથી ચાર માસ સુધી ચાલે. આને જ્ઞાન સત્ર નહિ પણ સાધના સત્ર કહેતા. નિર્દોષ બાળકો ભેગા થઈને વાતો કરતા હોય તેવું સુંદર વાતાવરણ હતું. ફરક એટલો જ હતો કે બાળકોમાં શાન નથી હોતું પણ અહીં તો જ્ઞાન હાજરા હજૂર હતું. હજારો માણસો અહીં આવીને જ્ઞાનની આપ-લે કરતા હતા. અહીં આવતા જ્ઞાનીઓ પાસે અનુભવ હતો અને સાંભળનાર જિજ્ઞાસુઓ પાસે વૈરાગ્ય હતો, તેને પરિણામે જિજ્ઞાસુમુમુક્ષુ પામીને જતા. અને એ પામ્યા પ્રમાણે સાધના કરીને પોતે અનુભવ મેળવતા. અહીં જુદા જુદા શાસ્ત્રોની ચર્ચા થતી. તેથી એ સ્પષ્ટ સમજાતું કે શાસ્ત્રો ભલે જુદા હોય, શબ્દો અલગ હોય પણ અર્થ એક જ છે, દષ્ટિ એક જ છે. દષ્ટિ એટલે જેમાં વ્યક્તિ કેન્દ્રિત થઈ શકે તેવી અવસ્થા. બ્રહ્મ સત્ય જગત મિથ્યા
સત્ય એ સત્ય છે તેને બીજા અભિપ્રાયની જરૂર રહેતી નથી. તમામ અસત્યો તેમાંથી નીકળી ગયા હોય છે. જ્યારે વ્યક્તિમાંથી જગત શબ્દનીકળી જાય છે ત્યારે રહે છે એક માત્ર બ્રહ્મ.’ જ્ઞાનીને, અનુભવીને બ્રહ્મ સિવાય બીજું કશું દેખાતું નથી ભલે તે કોઈ પણ માર્ગની દષ્ટિ ધરાવતા હોય. વેદાંતે કહ્યું : બ્રહ્મ સત્ય જગત મિથ્યા,’ ‘સર્વમ ખલુ ઇદમ્ બ્રહ્મ.’ જડ અને જીવ બન્ને બ્રહ્મ છે. જો આ રીતે વિચારે તો પછી મિથ્યા શું? સાંખ્યદર્શન કહે છે પુરુષ (આત્મા) અને પ્રકૃતિ’ (જડ-પુદગલ) બન્ને છે. પણ તેમાં કેવળ પુરુષ જ
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
