________________
તેથી, બીજા શબ્દોમાં કહી શકાય કે બાળદીક્ષા શબ્દ જ નિરવકાશ છે. કારણ કે, જૈન શાસનમાં બાળકની દીક્ષા ક્યારેય થતી જ નથી. જેનામાં વિનય, વિવેક અને વૈરાગ્ય પૂરબહારમાં ખીલેલા હોય છે, તેને જ દીક્ષા અપાય છે. તેવાને બાળ કેવી રીતે કહેવાય?
સામાન્યથી બાલ્યવય સાથે જેમ નિર્દોષતા, નિર્દેભતા, નિર્મ્યૂન્યતા (કોઈ પણ વાતની ગાંઠ ન વાળવી તે નિગ્રંન્થતા; બીજા બાળક સાથે ઝગડો થયો હોય તોય પાંચ મિનિટમાં ફરી તે બાળક સાથે રમવા લાગશે. તે ગાંઠ નહિ વાળે કે આની સાથે ક્યારેય નહિ રમું.) જેવા ગુણો પ્રાયઃ સંકળાયેલા હોય છે, તે જ પ્રમાણે કેટલીક બાળસહજ મર્યાદાઓ પણ બાળકમાં પ્રાયઃ હોય છે.
ચંચળતા, જીદ, બાલિશતા, અગાંભીર્ય, અવિવેક, અનૌચિત્ય, બિન-વ્યાવહારિકતા, પોતાના માટેનો નિર્ણય લેવા બાબતમાં પણ પરાવલંબિતા વગેરે વગેરે. અહીં ‘પ્રાયઃ' શબ્દનો પ્રયોગ એટલા માટે કર્યો છે કે કેટલાક બાળકો આ નિયમમાં અપવાદ હોય છે.
આદ્ય શંકરાચાર્યે ૮ વર્ષની ઉંમરે ચાર વેદ ભણી લીધા હતા.
અમેરિકાના એરિઝોનાની ૩ વર્ષની બાલિકા એલેક્સી માર્ટિનનું IQ લેવલ આલ્બર્ટ આઈન્સ્ટાઈન જેટલું એટલે કે ૧૬૦ પોઈન્ટ છે. સરેરાશ માણસનો IQ ૧૦૦ હોય છે. વિશ્વભરમાં સૌથી વધુ IQ ધરાવતા ટોચના બે ટકા લોકોને જેમાં પ્રવેશ મળે છે તે મેન્સા ક્લબમાં તેને પ્રવેશ મળ્યો છે.
બુદ્ધિ, બળ, કળા, કૌશલ્ય, જ્ઞાન, અભિનય,
